Blootstelling aan zonlicht verbetert de slaap

Thuistesten

In het experiment dat van 2014 tot 2016 is uitgevoerd, werden 20 jonge gezonde proefpersonen op verschillende momenten in het jaar in hun thuisomgeving getest, om vast te stellen hoe ons dagelijks gedrag en blootstelling aan licht de slaap beïnvloedt. Dit is een van de eerste studies waarbij slaaponderzoek bij mensen van het lab naar ‘het veld’ is gebracht. Daarbij is gebruik gemaakt van kleine dataloggers die zowel de lichtintensiteit als de slaapdiepte op basis van EEG-signalen kunnen meten. De proefpersonen konden deze loggertjes dragen zonder verstoring van dagelijkse routine.

Chronobiologie-deskundige dr. Emma J. Wams stelt:“We weten van vorige onderzoeken dat onze biologische klok meegaat met de verandering van kloktijd onder invloed van zonlicht, omdat de timing van blootstelling aan dat licht ook verschuift. Belangrijk aan onze studie is dat we correcties hebben uitgevoerd op de tijdstippen in het jaar, en dus de seizoenen. Het effect van zonlicht is door het jaar heen even groot op diepte en kwaliteit van de slaap.”

Uurtje zon in de ochtend

De resultaten die voortkomen uit dit onderzoek zijn niet alleen interessant voor medici die betrokken zijn bij het adviseren van mensen met slaapproblemen, maar geven ook nieuw wetenschappelijk inzicht in hoe ons brein met lichtinformatie omgaat om de slaapkwaliteit te verbeteren. “In een maatschappij waar van ons verwacht wordt dat we vroeg op ons werk verschijnen, is het verstandig om jezelf in de ochtend aan zoveel mogelijk zonlicht bloot te stellen. Dit kan helpen om ’s avonds makkelijk in slaap te kunnen vallen en ‘s ochtends goed uitgerust wakker te worden” , aldus prof. dr. Roelof Hut, die het onderzoek geleid heeft.

Nobelprijs voor chronobiologen

De Nobelprijs voor Geneeskunde ging dit jaar naar drie chronobiologen voor hun onderzoek naar circadiane ritmes in fruitvliegen: Jeffrey Hall, Michael Rosbash en Michael Young. De Amerikanen legden in de jaren tachtig en negentig een essentieel moleculair mechanisme bloot dat het 24-uursritme bepaalt van nagenoeg alle cellen in dieren en mensen. Het onderzoek naar de biologische klok wereldwijd is sindsdien geëxplodeerd, met grote implicaties voor menselijke gezondheid, zoals ook dit en ander chronobiologie-onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Eind september promoveerde Moniek Geerdink al op het feit dat de biologische klok van avondmensen kan worden vervroegd door hen in de ochtend gedurende dertig minuten bloot te stellen aan blauw licht.

Het onderzoek is gepubliceerd op: Oxford Academic

Vanavond, 17 oktober, wordt in het programma Dokters van Morgen (NPO2) aandacht besteed aan het werk van de onderzoeksgroep Chronobiologie van de RUG: https://www.npo.nl/dokters-van-morgen/17-10-2017/AT_2084797

Toelichting op de bijgevoegde grafieken

6A: De grafiek laat de accumulatie van slow wave sleep (meest intense stadium van slaap) gedurende de slaapperiode zien. Op basis van de hoeveelheid licht waaraan individuen zichzelf blootstelden, werden zij verdeeld in twee groepen. Individuen met veel lichtblootstelling worden weergegeven met de grijze lijn, diegene met lage lichtblootstelling worden getoond door de zwarte lijn. De groep met hogere lichtblootstelling had significant (getoond dmv de zwarte horizontale strepen) meer intense slaap dan de andere groep. Daarnaast trad deze intense slaap eerder op wanneer individuen waren blootgesteld aan meer licht.

6B: De REM-slaap grafiek laat zien dat wanneer individuen blootgesteld zijn aan minder licht, er meer remslaap optreedt gedurende de gehele nacht, dat optreedt als compensatie voor het gebrek aan de intense slow wave slaap.

6C: Individuen die blootgesteld werden aan de hogere intensiteiten licht werden minder vaak wakker in het begin van de nacht omdat ze op dat moment een diepere slaap hadden terwijl de individuen die zich blootgesteld hadden aan lagere lichtintensiteiten vaker wakker werden, omdat ze minder diep sliepen.