Dennis Vanden Auweele aangesteld als universitair docent Godsdienstfilosofie

Dr. Dennis Vanden Auweele is met ingang van september 2016 aangesteld als universitair docent Godsdienstfilosofie aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG. Daarnaast zal hij actief zijn in het doceren van de vakken Ethiek, Wijsgerige Hermeneutiek, Wijsgerige Theologie en Religion, Ethics and Pluralism. Vanden Auweele blijft tevens als onderzoeker verbonden aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de KU Leuven.

Donkere kanten

In 2014 verdedigde Vanden Auweele succesvol zijn proefschrift ‘Pessimism in Kant and Schopenhauer: On the Horror of Existence’. Hierin wilde hij aantonen dat het pessimisme van Kant en Schopenhauer zijn wortels heeft in bepaalde theologische discussies in de moderne tijd. Er verschenen diverse publicaties van zijn hand waarvan de titels eveneens illustratief zijn voor de thematiek van zijn onderzoek, zoals ‘Schopenhauer, pessimisme en zelfmoord’ en ‘Filosoferen bij schemerlicht. Essays over (on)macht en (wan)hoop’. Existentiële thema’s als pessimisme, het kwaad, zelfmoord en genade vormen het brandpunt van het onderzoek van Vanden Auweele: “Toegegeven, deze kunnen wat naargeestig overkomen. Maar de filosofische les die ik van Kant en Schopenhauer heb geleerd, en die je ook bij Schelling en Nietzsche terugvindt, is dat het menselijk bestaan niet louter rede en Verlichting is, maar ook zijn donkere kantjes kent. In mijn recente monografie gebruik ik hiervoor het beeld van de mens als in een schemerlicht.”

Diepzinnig atheïsme

Sinds 2015 werkt Dennis Vanden Auweele aan een project met een expliciete godsdienstfilosofische invalshoek, namelijk de ontwikkeling van de filosofische perspectieven op godsdienst bij de latere Schelling en Nietzsche. In toekomstig onderzoek zou hij graag aandacht besteden aan het atheïsme, dat volgens hem dichter bij religie ligt dan veelal aangenomen wordt. “In mijn visie is de meest interessante uitdaging voor de christelijke godsdienst niet het oecumenisch debat met andere godsdiensten, hoewel dit ook zeer belangrijk is, maar het openstellen van de communicatielijnen tussen godsdienstige mensen en atheïsten. Dit kan gebeuren door in te zien dat atheïsme in vele gevallen tevens een vorm van religie is, en dat er effectief zoiets bestaat als een diepzinnig atheïsme dat gevoelig is voor veel godsdienstige thema’s.”

Openstellen is cruciaal

Grofweg onderscheid ik drie moderne houdingen tegenover godsdienst: degenen die bepaalde vormen van godsdienst omarmen, soms zelfs in extreme zin. Daarnaast een groeiende groep mensen die op een haast proselyterende manier atheïst is, met de missie om godsdienst uit de samenleving te bannen. Een derde groep is eerder blasé over het ontbreken aan hogere waarheden en omarmt het nihilisme waarvoor Nietzsche huiverde. Ik acht het cruciaal dat een ieder zich openstelt voor de confrontatie met de ander. Dat is wat ik, ook in praktische zin, op mijn studenten wil overbrengen. Volgens mij heeft de filosofie twee belangrijke taken: enerzijds de zaken zo duidelijk mogelijk maken en anderzijds aantonen dat alles niet zo simpel is. Het is niet meer zo vanzelfsprekend om over godsdienst te spreken aan filosofiefaculteiten. Ik kijk ernaar uit om dit aan de bloeiende theologiefaculteit van de RUG, in de nabijheid van een erg voorname filosofiefaculteit bovendien, te gaan doen.”