Gamers denken wel degelijk na over de wereld

Computergames zetten spelers, anders dan wordt aangenomen, wel degelijk aan tot nadenken over hun omgeving, het leven en goed en kwaad. Dat blijkt uit onderzoek van cultuurwetenschapper Jef Folkerts. ‘Vaker dan verwacht blijken gamers een kunstervaring te ondergaan bij het spelen van games. Ze ervaren tussen de regels door commentaar op de spel- en verhaalgebeurtenissen en worden daardoor aangezet na te denken over de wereld,’ aldus Folkerts. Hij promoveert 30 april aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Games zijn bedoeld voor vermaak, maar we kunnen ze ook opvatten als een vorm van cultuur. Ze vertellen iets over de samenleving waarin ze zijn gemaakt: al dan niet met opzet komen er via de verbeelding van de makers opvattingen over de samenleving in games terecht. Games zetten op hun beurt aan tot verbeelding, waardoor gamers zich mogelijk gestimuleerd voelen na te denken over die samenleving.

Kunstervaring

Er is al veel onderzoek gedaan naar de invloed die games hebben op al dan niet fanatieke gamers. De uitkomsten zijn meestal koren op de molen van cultuurpessimisten. Gamers zouden agressief of asociaal van het spelen worden. Ze zouden in het gunstigste geval een esthetische ervaring aan het gamen overhouden, maar zeker niet meer begrip van de wereld om hen heen krijgen. Folkerts, zelf een gamer, was geïnteresseerd in de vraag waar de ervaring precies uit bestaat. ‘Als een gamer er helemaal in wordt ondergedompeld en alles om zich heen vergeet, dan is het een entertainmentervaring. Maar ik beschouw het als een kunstervaring wanneer een speler in een onbestemde gebeurtenis impliciet commentaar herkent, en zich daardoor aangespoord voelt na te denken over die gebeurtenis, en vervolgens ook over zijn eigen wereld buiten de game.’

Meer reflectie bij bloedige games

Gamers zeggen zelf inderdaad dat het kunstkarakter van hun games gelegen is in de vormgeving van hun spel en dat het hen gaat om de esthetische ervaring. Ze zouden het genot van hun spelletje niet willen inruilen voor reflectie op de wereld. Anders dan Folkerts verwachtte genieten gamers echter niet alleen van de schoonheid van het spel en de emotie die het bij ze opwekt, maar worden ze tijdens en door het spelen ook aan het denken gezet. Driekwart van de ruim tweehonderd ondervraagde gamers gaf aan door games na te denken over de wereld om hen heen en veertig procent deed dat op grond van impliciet commentaar. ‘Uit de antwoorden op de vragen maak ik op dat er veel aanwijzingen zijn dat gamers helemaal niet zo oppervlakkig zijn. Opmerkelijk is dat juist bloedige en gewelddadige games blijken aan te zetten tot reflectie over gebeurtenissen en situaties in onze eigen wereld,' aldus Folkerts. 'Op die manier geven games in zekere zin cultuur door. Dit onderzoek zou gamedesigners er wellicht toe kunnen aanzetten daar rekening mee te houden.’

Curriculum vitae

Jef Folkerts studeerde Kunst en kunstbeleid aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek bij het Groningen Research Institute for the Study of Culture (ICOG), Faculteit der Letteren. Promotor is prof. dr. B.P. van Heusden. De titel van het proefschrift luidtSpel tussen amusement en kunst - de verbeelding van cultuur in games. Folkerts werkt als docent/onderzoeker aan de Hanzehogeschool Groningen.

Meer informatie

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/52668e4f-1dea-4fe3-9bef-e2ad04da9f0a

Contact: Jef Folkerts, j.folkerts[at]pl.hanze.nl