Visie prof. Kocku von Stuckrad op toekomst Theologie en Religiestudies in Nederland

Als bijdrage in de discussie over de toekomst van Theologie en Religiestudies heeft prof. dr. Kocku von Stuckrad, decaan van de faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG, een aantal stellingen gepubliceerd. Hij voelt namens de RUG een verantwoordelijkheid om op te komen voor het onderwijs en onderzoek op het gebied van religie en om het belang van multidisciplinair onderzoek met betrekking tot religie te onderstrepen: ‘De RUG is op dit terrein een grote speler in Nederland. Het is belangrijk dat wij onze verantwoordelijkheid nemen en laten zien waar Groningen voor staat.’

Er is veel veranderd in de Nederlandse samenleving op het gebied van religie. Hoewel de kerken en daarmee de confessionele theologie de laatste decennia aan belang hebben ingeboet, is religie een hoogst actueel en belangrijk onderwerp van discussie in maatschappij en media. Daarom verdient ook de professionele bestudering van religie in Nederland de grootste zorg en aandacht.

Verkenningscommissie KNAW

In het voorjaar van 2014 heeft de KNAW (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen) een Verkenningscommissie Theologie en Religiestudies ingesteld om de positie, uitdagingen, kansen en bedreigingen van het onderzoek en onderwijs van beide disciplines in het veranderende landschap in kaart te brengen. De commissie staat onder leiding van Ed Noort, emeritus hoogleraar van de faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG. De afgelopen maanden zijn diverse geselecteerde betrokkenen - bestuurders, decanen, PhD-studenten, stafleden - door de commissie naar hun ideeën over de positie en toekomst van de wetenschapsterreinen Theologie en Religiestudies gevraagd. Op basis van deze verkenning zullen in het voorjaar van 2015 door de KNAW aanbevelingen worden gedaan aan het wetenschappelijk veld, onderzoeksfinanciers en het ministerie van OCW, met als doel beide gebieden te versterken.

Zinvol

RUG-hoogleraar Religiewetenschap Kocku von Stuckrad, is naast decaan ook voorzitter van het Nederlands Genootschap voor Godsdienstwetenschap en maakt deel uit van een focusgroep die op 15 september door de KNAW werd geraadpleegd. Op 1 december is hij wederom uitgenodigd zijn visie naar voren te brengen. Hij vindt het erg zinvol dat de KNAW deze verkenning uitvoert: ‘Omdat religie zo’n belangrijk maatschappelijk en cultureel thema is, is multidisciplinair onderzoek en een bestudering van religie vanuit meerdere invalshoeken van groot belang. Wij zijn de enige rijksuniversiteit die nog een theologische opleiding en zelfs een eigen faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap heeft. Bij ons groeien de aantallen studenten, maar bij de meeste andere universiteiten ligt dit anders en is ook het aantal leerstoelen drastisch teruggelopen. De KNAW wil achterhalen hoe het nu precies zit met de religiebestudering in Nederland en van daaruit advies uitbrengen hoe het verder moet.’

Topopleidingen

De bacheloropleidingen Theologie en Religiewetenschappen aan de RUG kregen onlangs allebei het kwaliteitszegel 'Topopleiding' van de Keuzegids Universiteiten en worden beoordeeld als de beste in hun categorie in Nederland. Het gaat goed met de studentenaantallen van de faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap aan de RUG. Maar de Groningse situatie is helaas niet exemplarisch voor de rest van Nederland. Het gaat bij Theologie en Religiewetenschap steeds vaker om kleine opleidingen, waarvan onderdelen in hun voortbestaan bedreigd worden.

Samenwerking

Samenwerking tussen de verschillende instellingen op het gebied van religiestudies en theologie ziet Von Stuckrad als dringend gewenst. ‘Aan veel universiteiten staan deze opleidingen onder druk en met het verdwijnen van leerstoelen gaat er veel expertise verloren; denk aan expertise op het gebied van de geschiedenis van het christendom en de godsdienstfilosofie.’

‘Religieonderzoek kan zowel theologisch als religiewetenschappelijk zijn,’ legt Von Stuckrad uit. ‘Als het onafhankelijk historisch en systematisch onderzoek op het gebied van religie betreft, gaat het om academische wetenschap en is het een onderdeel van een wetenschappelijke bestudering van religie. Op dit gebied is Groningen wereldwijd toonaangevend. De kerkelijke beroepsopleiding kun je aan een confessionele instelling zoals de PThU doen, waarmee wij in Groningen samenwerken. Voor ons werkt dit model heel goed.’

Stellingen prof. Kocku von Stuckrad: www.kockuvonstuckrad.com/downloads/download12.pdf