The functional relationship between peroxisomes, bile salts and lipid rafts in the liver

Promotie: dhr. K.P. Rembacz, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: The functional relationship between peroxisomes, bile salts and lipid rafts in the liver

Promotor(s): prof.dr. K.N. Faber, prof.dr. H. Moshage

Faculteit: Medische Wetenschappen

Nader inzicht in rol galzouten bij vetopname

De lever is een centraal orgaan in de menselijke stofwisseling. Een belangrijke eigenschap van de lever is het maken van gal voor efficiënte opname van vetten en vetoplosbare stoffen in de dunne darm. Galzouten spelen daarbij een belangrijke rol. UMCG-promovendus Krzysztof Rembacz bracht de rol van galzouten nauwgezet in kaart.

Galzouten worden gemaakt in levercellen (hepatocyten) en via de gal uitgescheiden in de twaalfvingerige darm (duodenum). Samen met vetten uit het dieet worden ze opgenomen in het terminal ileum en teruggetransporteerd naar de lever voor een nieuwe zogenaamde enterohepatische cyclus. Specifieke transporters in de membranen van hepatocyten en enterocyten zijn verantwoordelijk voor het transport van galzouten over de membraan. Tijdens de enterohepatische cyclus zijn galzouten onderhevig aan bacteriële modificaties in de darm, zoals deconjugatie van het glycine of taurine, die door de lever opnieuw geconjugeerd moet worden.

Rembacz laat zien dat reconjugatie van galzouten met glycine of taurine in het peroxisomale compartiment van de hepatocyt gebeurt. Voor het intracellulaire transport betekent dit dat galzouten over de peroxisomale membraan getransporteerd worden. De promovendus toont aan dat het peroxisomale membraaneiwit, PMP70, betrokken is bij het intracellulaire transport en reconjugatie van galzouten in de lever. Tevens laat hij zien dat PMP70, net als conventionele galzouttransporters, in cholesterol verrijkte microdomeinen van de membraan zit, de zogenaamde lipide rafts. Lipide rafts waren nog niet eerder aangetoond in humane peroxisomen. Rembacz laat echter zien dat ze essentiëel zijn voor de vorming van dit organel.

Krzysztof Rembacz (Polen, 1977) studeerde biologie te Wroclaw. Hij verrichtte zijn onderzoek aan de afdeling Maag-Darm en Leverziekten van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Het onderzoek werd medegefinancierd door NWO.