Quality control of peroxisome function in Penicillium chrysogenum

Promotie: mw. M.D. Bartoszewska, 12.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Quality control of peroxisome function in Penicillium chrysogenum

Promotor(s): prof.dr. I.J. van der Klei, prof.dr. M. Veenhuis

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Rol peroxisomen bij kwaliteitscontrole

Magdalena Bartoszewska deed onderzoek naar kwaliteitscontrole van een intrigerende klasse van organellen, namelijk peroxisomen. Peroxisomen zijn aanwezig in praktisch alle eukaryoten en spelen een sleutelrol in talrijke stofwisselingsprocessen, inclusief de oxidatie van vetzuren, de glyoxylaat cyclus (planten), fotorespiratie (planten), glycolyse (Trypanosomes), plasmalogeen biosynthese (zoogdieren), methanol oxidatie (gisten) en vele anderen. In filamenteuze schimmels spelen peroxisomen een rol in de vorming van verschillende secundaire metabolieten waarvan sommigen belangrijk zijn voor de farmaceutische industrie. Een voorbeeld hiervan zijn de β-lactam antibiotica (b.v. penicilline; PEN) die gesynthetiseerd worden door de schimmel Penicillium chrysogenum.

Het volume-aandeel van peroxisomen in de cel is de resultante van zowel afbraak- als vormingsprocessen. Bartoszewska onderzocht het effect van blokkering van de voornaamste cellulaire afbraakroute, autofagie genaamd, op de PEN-productie in P. chrysogenum. Haar data wijzen erop dat aanpassen van autofagie-gerelateerde processen een veelbelovende strategie kan zijn voor het verbeteren van β-lactam productie in deze schimmel. Hoewel peroxisomen reeds meer dan 40 jaar geleden voor het eerst werden beschreven, staat onze kennis over de mechanismen van de kwaliteitscontrole nog steeds in de kinderschoenen. Bartoszewska heeft de functie van de peroxisomale Lon protease (pln) in P. chrysogenum bestudeerd. Haar data suggereren dat dit protease een belangrijke component is van de eiwitkwaliteitscontrole mechanismen in the peroxisomale matrix. Tevens analyseerde ze de functie van de Pex11 familieleden (Pex11, Pex11B, Pex11C), Pex16 en Pex3 in peroxisoom biogenese in P. chrysogenum.

Magdalena Bartoszewska (Polen, 1984) studeerde biotechnology aan de universiteit van Wroclaw. Haar promotieonderzoek deed zij aan de RUG, bij de vakgroep Molecular Cell Biology van het Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute (GBB). Het werd gefinacierd door het onderzoeksprogramma van het Kluyver Centre for Genomics of Industrial Fermentation, onderdeel van NWO. Zij vervolgt haar loopbaan als postdoc aan de universiteit van Freiburg.