Nieuwe spreekklep uitkomst voor patiënten zonder strottenhoofd

Een automatische spreekklep met een nieuw werkingsprincipe zorgt ervoor dat meer patiënten zonder strottenhoofd natuurlijker en met minder inspanning kunnen spreken. Dit blijkt uit een studie van onderzoeker Ward van der Houwen van het UMCG, die deze nieuwe spreekklep ontwikkelde. Met de nieuwe klep denkt Van der Houwen de levenskwaliteit van patiënten zonder strottenhoofd te vergroten. Er zijn al automatische spreekkleppen op de markt, maar deze worden zelden gebruikt. Van der Houwen ging in zijn onderzoek na waarom. Van der Houwen promoveert op 13 juni 2012 op de resultaten van zijn onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Zonder strottenhoofd kan een mens niet meer spreken. Patiënten waarbij een gezwel in het strottenhoofd is verwijderd hebben hun keelkanker overleefd, maar kunnen niet meer ruiken, moeten ademhalen door een opening in hun hals en kunnen niet meer spreken. Door een chirurgische verbinding tussen luchtpijp en slokdarm kunnen zij geluid maken door uit te ademen terwijl ze hun ademopening dichtdrukken. Met dit geluid als nieuwe stemband, kunnen zij vervolgens spreken. Van der Houwen onderzocht welke hulpmiddelen deze mensen gebruiken en welke problemen zij daarbij ondervinden.

Pasvorm stomapleisters

Van der Houwen heeft eerst bij 191 patiënten zonder strottenhoofd de grootte en vorm van de stoma-opening opgemeten, en bepaald hoe goed de pleisters en andere hulpmiddelen er op passen. Hij ontdekte dat de bestaande stomapleisters waarop filters en spreekkleppen gedragen worden, niet goed blijven zitten omdat ze plat zijn terwijl de stoma’s diep zijn. “Chirurgen proberen de stoma’s wel aan te passen; maar je zou eerst moeten proberen de pleisters een betere vorm te geven” vertelt Van der Houwen. Deze pleisters heeft hij vervolgens ontwikkeld.

Rubber

Het gebruik van een flexibel materiaal als siliconenrubber voor zowel de pleisters als de spreekklep bleek de gouden greep te zijn; rubber biedt door zijn flexibiliteit hele nieuwe ontwerpmogelijkheden. Rubber vormen zijn binnenstebuiten te vouwen en doordat de buitenkant dan de binnenkant wordt, is van een simpele vorm ineens een ingewikkeld ventiel te vouwen. “Door dit inventieve gebruik van siliconenrubber is het aantal onderdelen teruggebracht van 14 bij de oude spreekklep, naar slechts 1 in deze nieuwe versie en daardoor komt de spreekklep beschikbaar voor veel meer patiënten” licht Van der Houwen toe.

Samenwerking

In zijn onderzoeksproject heeft Van der Houwen met veel uiteenlopende partijen samengewerkt. “Patiënten, artsen, fabrikanten, verschillende onderzoekslabs en meer dan 40 stage- en afstudeerstudenten hebben meegewerkt. Het was een intensief en ontzettend leuk proces waarin alle mensen heel betrokken waren.” De prototypes heeft Van der Houwen uitgebreid getest met patiënten. “Zij vonden het leuk om mee te werken en sommigen hebben heel goed meegedacht in het ontwerpen. Het is belangrijk dat patiënten zien dat ze hierin iets kunnen betekenen, juist omdat zij de experts zijn,” aldus Van der Houwen. De nu ontwikkelde spreekklep iValve wordt nu door de Duitse firma Servona doorontwikkeld. “Dat is altijd de bedoeling geweest van mijn onderzoek, fantastisch dat het is gelukt.”

Curriculum vitae

Ward van der Houwen (Gouda, 1973) studeerde Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft. Hij verrichtte zijn onderzoek in het Universitair Medisch Centrum Groningen bij het Kolff Instituut en de afdeling KNO. Het onderzoek werd medegefinancierd door de Nuts-Ohra stichting, Technovent in Engeland, de Stichting Tonny en Luit Stol en de Stichting familie Stol-Hoeksema. De titel van het proefschrift is “Development of a handsfree speech valve for laryngectomy patients.” Van der Houwen werkt inmiddels als zelfstandig adviseur en productontwikkelaar, zie ook www.vdhouwen.eu.

Noot voor de pers

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de afdeling persvoorlichting van het UMCG, bereikbaar op telefoonnummer (050) 361 22 00.