Doelgericht en persoonlijk: elke tumor z’n eigen achilleshiel

Oratie: dhr. prof.dr. S. de Jong, 16.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Titel: Doelgericht en persoonlijk: elke tumor z’n eigen achilleshiel

Leeropdracht: Preklinische en Translationele Oncologie

Faculteit: Medische Wetenschappen

De oratie van prof. dr. Steven de Jong gaat over onderzoek naar kanker. Kanker is een veelvoorkomende ziekte en belangrijke doodsoorzaak wereldwijd. Dat klinkt alsof het één ziekte is, maar er worden tegenwoordig al meer dan honderd verschillende soorten kanker onderscheiden. Vaak worden die nog verder opgesplitst in subtypen. Naast de chirurgische behandeling zijn er in de loop van de tijd chemotherapeutische behandelingen ontwikkeld, die min of meer specifiek op de kankersoort zijn afgestemd. Helaas is het ontwikkelen van resistentie voor deze cytostatica en radiotherapie een groot obstakel voor het effectief behandelen van kankerpatiënten.

Door de toegenomen kennis heeft men een aantal tumorkenmerken kunnen definiëren, waartegen doelgerichte medicijnen zijn ontwikkeld. In de kliniek zijn er al medicijnen die bewezen hebben dat aangrijpen op een specifiek tumorkenmerk heel effectief kan zijn. Een dergelijk medicijn remt een eiwit, dat een continu groeisignaal in de tumorcel afgeeft, kortom de achilleshiel van deze kanker. De Jong zal twee voorbeelden geven van zijn onderzoek dat aangrijpt op een ander tumorkenmerk, namelijk verminderde apoptose (geprogrammeerde celdood). Tevens zal hij daarmee illustreren hoe resultaten met doelgerichte middelen in het lab vertaald worden naar de kliniek.

Het remmen van één tumorkenmerk lijkt niet voldoende te zijn om de groei van een kanker definitief te remmen, vooral omdat resistentie tegen deze medicijnen optreedt. Dat betekent dat doelgerichte medicijnen gecombineerd moeten worden voor een zo effectief mogelijke therapie. Daartoe worden de verschillende tumoren nu uitgebreid in kaart gebracht om straks te kunnen voorspellen welke doelgerichte combinatie gegeven moet worden aan welke kankerpatiënt.