Bacteriën: meesters van het compromis
Het berekenen van de gulden middenweg is iets waaraan vooral economen veel aandacht besteden. Maar ook in het biologische onderzoek naar de evolutie moet telkens worden gezocht naar de evenwichtssituatie van meerdere tegengestelde processen en criteria. Neem het optimale gestel van de panter; gespierd om te kunnen sprinten, maar ook licht en lenig om in bomen te kunnen klimmen. Ook bij de evolutie van bacteriën komt het multi-criteria decision making model van de Italiaanse econoom Pareto van pas.
In een publicatie in Science afgelopen week stelt de Groningse bioloog prof. dr. Matthias Heinemann (Molecular Systems Biology) samen met collega’s van de ETH Zurich de vraag wat de belangrijkste eigenschappen zijn die bacteriën optimaliseerden tijdens de evolutie. Daarvoor gingen de onderzoekers met behulp van gelabelde voedingsstoffen na hoe bacteriën hulpbronnen inzetten.
Drie hoofdcriteria
Met de wiskunde van Pareto konden ze vervolgens bepalen dat het bij de evolutie van het bacterie-metabolisme om drie zaken draait. Ten eerste moet een bacterie voedingsstoffen zo omzetten dat hij zich zo krachtig mogelijk kan voortplanten; ten tweede moet daarbij tegelijkertijd zoveel mogelijk energie voor de dagelijkse levensfuncties beschikbaar zijn en ten derde moet de omzetting van voedsel naar energie zo effectief gebeuren, via weinig mogelijk reactiestappen.
Bijna-optimum
De onderzoekers ontdekten daarna dat het Pareto-optimum bij bacteriën niet volledig wordt bereikt, en dat er eigenlijk sprake is van een ‘bijna-Pareto-optimum’. Er moet namelijk nog aan een volgend compromis worden voldaan, dat als doel heeft een zo groot mogelijke flexibiliteit in het gebruik van voedingsbronnen te bereiken. Dat is nodig om gemakkelijk in te kunnen spelen op veranderende omgevingsfactoren.
Succes in het leven
Meer kennis over de fundamentele grondslagen waarop een bacterie werkt, is alleen al belangrijk omdat de bacteriën in hun wijze van leven zo succesvol zijn dat ze in elke uithoek van de wereld aanwezig zijn, stellen de onderzoekers. Heinemann: ‘Maar we willen bacteriën ook steeds vaker inzetten in biotechnologische processen in biobased industrie. Dat wordt gemakkelijker als we meer weten over waarom ze doen, wat ze doen.’
Noot voor de pers
Meer informatie: prof. dr. Matthias Heinemann
Referentie: Multidimensional Optimality of Microbial Metabolism. R. Schütz, N. Zamboni, M. Zampieri, M. Heinemann, U. Sauer . Science, 2012, 336
Laatst gewijzigd: | 13 maart 2020 01:48 |
Meer nieuws
-
01 april 2025
Nieuw kiesstelsel NSC kan ongewenste gevolgen hebben
Het nieuwe kiesstelsel, voorgesteld door minister Uitermark (NSC), kan mogelijk het fundamentele principe van evenredige vertegenwoordiging ondermijnen. Dat stelt hoogleraar Davide Grossi van de Rijksuniversiteit Groningen.
-
01 april 2025
‘Diversiteit maakt wetenschap beter’
Hannah Dugdale doet niet alleen biologisch onderzoek naar veroudering, ze brengt ook in kaart hoe het is gesteld met de diversiteit in de wetenschap. Voor dat laatste kreeg ze eind 2024 een van de twee jaarlijkse Athena Awards toegekend, een...
-
01 april 2025
‘AiNed’ Groeifonds subsidie voor versnellen invoering AI bij mkb-bedrijven
Professor Ming Cao ontvangt een Groeifondssubsidie van EUR 2,4 miljoen voor onderzoek dat bij gaat dragen aan het sneller invoeren van AI bij mkb-bedrijven in de technische industrie in Nederland.