Revalidatieprogramma ‘Actief Meedoen’ activeert ouderen met visuele beperking

Deelnemers blijken baat te hebben bij een groepsrevalidatieprogramma dat zich richt op verbetering van de participatie van visueel beperkte ouderen. Het programma ‘Actief meedoen’ dat bewegingswetenschapper Manna Alma van het Universitair Medisch Centrum Groningen samen met Koninklijke Visio heeft ontwikkeld, traint deelnemers o.a. op praktische en probleemoplossende vaardigheden en lichamelijke fitheid. De eerste evaluatie laat zien dat deelnemers hier baat bij hebben. Op 7 maart 2012 promoveert Alma op de resultaten van haar onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Visueel beperkte ouderen ervaren beperkingen in maatschappelijke participatie, zoals deelname aan vrijetijdsactiviteiten en het uitvoeren van huishoudelijke taken. Eenzaamheid komt in deze groep voor bij 50% van de mensen, terwijl dit bij goedziende mensen van gelijke leeftijd, geslacht en partnerstatus 29% is. Ook is de mate van eenzaamheid hoger bij de visueel beperkte ouderen in vergelijking met goedziende mensen. Van de mensen met een visuele beperking is in Nederland 79% ouder dan 65 jaar. Een belangrijke oorzaak voor verlies van het gezichtsvermogen is netvliesveroudering, ook wel macula degeneratie genoemd. Mensen met een gezichtsvermogen van minder dan 50%, of een gezichtsveldhoek kleiner dan 30° komen in aanmerking voor specifieke revalidatie.

‘Actief Meedoen’

In het revalidatieprogramma ‘Actief Meedoen’ worden deelnemers getraind op praktische vaardigheden als te voet of met het openbaar vervoer aan het verkeer deelnemen en boodschappen doen. Ook is er veel aandacht voor probleemoplossende vaardigheden als omgaan met onbegrip uit de omgeving, leren om hulp te durven vragen en het uitleggen van de gevolgen van de visuele beperking aan anderen. Verder werken de deelnemers aan individuele en groepsdoelen en krijgen zij voorlichting. In een eerste evaluatiestudie onder 29 deelnemers zijn positieve effecten gevonden op subjectieve aspecten van participatie, zoals ervaren beperkingen, tevredenheid en autonomie. Ook bleek ‘Actief Meedoen’ de fitheid van de deelnemers te bevorderen. 

Participatie

Het begrip participatie is door de Wereldgezondheidsorganisatie WHO gedefinieerd als “deelname aan het maatschappelijk leven”. Hiertoe worden gerekend het huishouden, het hebben van sociale contacten en relaties, werk en vrijwilligerswerk, en maatschappelijke activiteiten zoals vrijetijdsbesteding. De meerderheid van de visueel beperkte ouderen bleek hierop wel iets te doen, maar 94% van de 173 deelnemers aan het onderzoek ervaart beperkingen op een of meer van deze terreinen. Participatie aan het huishouden en vrijetijdsbesteding was bij de visueel beperkte ouderen significant minder in vergelijking met goedziende mensen.

Vervolg

In overleg met UMCG/RUG en de Hanzehogeschool bekijkt Koninklijke Visio of het mogelijk is het onderzoek te vertalen naar een revalidatieprogramma voor ouderen. Visio is voornemens een subsidieaanvraag voor implementatie in te dienen bij InZicht (ZonMW).

Curriculum Vitae

Manna Alma (Coevorden, 1982) studeerde Bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij deed haar promotie-onderzoek bij de afdeling Sociale geneeskunde van het UMCG in samenwerking met Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen. Het onderzoek werd mogelijk door een financiële bijdrage van ZonMw- Stichting InZicht. De titel van haar proefschrift is ‘Participation of the visually impaired elderly: determinants and intervention’. Zij blijft werkzaam als onderzoeker bij Sociale Geneeskunde UMCG.

Noot voor de pers

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met persvoorlichting UMCG, bereikbaar via (050) 361 22 00.