Financiële controle in het gemeenterecht. Een juridisch onderzoek naar de dualisering van de financiële functie.

Promotie: dhr. W. van der Woude, 14.30 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Financiële controle in het gemeenterecht. Een juridisch onderzoek naar de dualisering van de financiële functie.

Promotor(s): prof.dr. D.J. Elzinga, prof.dr. A.H.M. Dölle

Faculteit: Rechtsgeleerdheid

Financiële controlepositie gemeenteraad na dualisering niet verbeterd

Waar publieke middelen uitgegeven worden, horen behoorlijke controlemechanismen te bestaan. In het gemeenterecht hebben deze mechanismen het afgelopen decennium forse wijzigingen ondergaan. Er zijn nieuwe financiële controleurs geïntroduceerd, de opzet van de gemeentelijke begroting en jaarrekening is ingrijpend gewijzigd en er heeft een aanscherping van de rechtmatigheidscontrole plaatsgevonden. Deze wijzigingen vormden een belangrijk onderdeel van de ‘dualisering van het gemeentebestuur’, bedoeld om de positie van de gemeenteraad te versterken. Promovendus Wytze van der Woude onderzocht in hoeverre de controlepositie van de gemeentelijke volksvertegenwoordiging (de gemeenteraad) verbeterd is. Hij concludeert dat er redenen zijn om te twijfelen aan de mate waarin deze doelstelling is verwezenlijkt.

Een eerste probleem lijkt de doelstelling zelf. Soms lijkt de dualisering juist het college meer invloed te geven, in plaats van de gemeenteraad. Ten tweede is de vraag gerechtvaardigd of de uiteindelijk doorgevoerde vernieuwingen de bevoegdheden van de gemeenteraad wezenlijk versterkt hebben. Van der Woude betoogt op een aantal deelaspecten juist het tegenovergestelde. Dit kan vooral het geval zijn ten aanzien van het gemeentelijke begrotingsrecht. Doordat de gemeenteraad wordt aangespoord zoveel mogelijk ‘begrotingen op hoofdlijnen’ op te stellen, verliest de raad haar mogelijkheden het beleid van het college van burgemeester en wethouders te sturen. Op andere punten lijkt een verdergaande invloed van de gemeenteraad echter ongewenst. Dit houdt vooral verband met het impliciete rechtmatigheidsoordeel dat de gemeenteraad moet vellen over de jaarrekening. Idealiter zouden politici niet met het vellen van rechtmatigheidsoordelen moeten worden belast. Dit zou beter kunnen worden overgelaten aan onafhankelijke deskundigen. Daartoe kunnen accountants worden ingeschakeld. Het zou in dat geval echter beter zijn de aansturing van deze accountants niet door de gemeenteraad, maar bijvoorbeeld door Gedeputeerde Staten van de betreffende provincie te laten geschieden.

Wytze van der Woude (Amsterdam, 1976) studeerde Rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek bij Vakgroep Staatsrecht en Internationaal recht (sectie staatsrecht) van de Faculteit Rechtsgeleerdheid. Van der Woude werkt als universitair docent Publiekrecht bij de Universiteit Maastricht.