Molecular gas and dust influenced by massive protostars. Spectral surveys in the far-infrared and submillimeter

Promotie: dhr. M.H.D. van der Wiel, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Molecular gas and dust influenced by massive protostars. Spectral surveys in the far-infrared and submillimeter

Promotor(s): prof.dr. M.C. Spaans

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Wederzijdse afhankelijkheid tussen zware protosterren en heet gas

De toestand van het interstellaire gas waaruit nieuwe sterren zich vormen, wordt beïnvloed door diezelfde 'protosterren', omdat gasdeeltjes worden opgewarmd door de protoster. Maar tegelijk is het vormingsproces van sterren afhankelijk van het gasreservoir. Als het gas te heet is, krijgt het geen kans om opeen te hopen en bij te dragen aan de massa van de vormende ster. Vooral sterren die meer dan acht maal zwaarder zijn dan de zon, hebben daar last van. Omdat deze sterren minstens duizend maal meer straling produceren dan normaal, wordt de accumulatie van gas dan flink bemoeilijkt.

In zijn proefschrift analyseert Matthijs van der Wiel spectroscopische waarnemingen in het ver-infrarood en submillimeter golflengtegebied. Met behulp van telescopen op aarde en in de ruimte worden moleculaire bestanddelen van interstellair gas gedetecteerd. Door vergelijking met modelsimulaties verkrijgt Van der Wiel inzicht in de invloed die zware protosterren hebben op het omringende moleculaire gas, zowel vanuit fysisch als vanuit chemisch oogpunt.

De resultaten van dit onderzoek wijzen in de richting van een inhomogene dichtheidsstructuur van de gasreservoirs die protosterren omringen. Dat geldt zowel in kleinschalige 'klonterige' substructuren, als op grotere schaal, bijvoorbeeld in de vorm van axi-symmetrische, uitgeholde gebieden waaruit overtollige energie kan ontsnappen.

Matthijs van der Wiel (Delft, 1981) studeerde sterrenkunde in Groningen. Het onderzoek werd uitgevoerd bij het Kapteyn Instituut voor Sterrenkunde van de RUG en gefinancierd met bijdragen van de RUG en SRON. Van der Wiel gaat door als postdoc onderzoeker bij het Institute for Space Imaging Science van de University of Lethbridge (Canada).