Muziek verandert waarneming

Muziek kan niet alleen je stemming beïnvloeden. Het luisteren naar vrolijke of juist droevige muziek kan zelfs de manier waarop wij de wereld waarnemen veranderen. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen schrijven dat in het wetenschappelijke tijdschrift PLoS ONE.

Muziek en stemming zijn nauw met elkaar verbonden: als je op de radio een droevig of juist vrolijk nummer hoort kan dat er voor zorgen dat je je droeviger of juist vrolijker gaat voelen. Die verandering in stemming heeft echter niet alleen zijn weerslag op hoe je je voelt: je waarneming verandert er ook door. Mensen herkennen bijvoorbeeld vrolijke gezichten als ze zelf vrolijk zijn.

Wetenschapper Jacob Jolij en studente Maaike Meurs van de afdeling Psychologie van de Rijksuniversiteit Groningen laten in een nieuwe studie zien dat de invloed van muziek op waarneming nog verder gaat: zelfs als er niets te zien is, zien mensen toch soms vrolijke gezichten als ze naar vrolijke muziek luisteren, en droevige gezichten als ze naar droevige muziek luisteren.

Smileys

Jolij en Meurs lieten proefpersonen een taak doen, waarin proefpersonen vrolijke en droevige smileys moesten detecteren, terwijl ze luisterden naar vrolijke of juist droevige muziek. Muziek bleek een grote invloed te hebben op wat de proefpersonen zagen: smileys die overeenkwamen met de muziek werden een stuk beter waargenomen. En als er helemaal geen smiley werd getoond, zorgde de muziek ervoor dat proefpersonen vaak een vrolijke smiley meenden te zien als ze naar vrolijke muziek luisterden, maar juist een droevig gezichtje als ze naar droevige muziek luisterden.

Verwachting

Volgens de onderzoekers is met name die laatste bevinding interessant. Jolij: 'Het zien van dingen die er niet zijn, is toe te schrijven aan zogenaamde top-down processen in je brein. Bewuste waarneming berust voor een groot deel op die top-down processen: je brein vergelijkt voortdurend de informatie die via je ogen binnenkomt met wat verwacht wordt op grond van wat je van de wereld weet. Het resultaat van dat vergelijkingsproces is wat we uiteindelijk als werkelijkheid ervaren. Onze resultaten laten zien dat het brein die verwachtingen kennelijk niet alleen opbouwt op grond van ervaring, maar dus ook op grond van je stemming'.

Het onderzoek wordt donderdag 21 april 2011 gepubliceerd in het open access tijdschrift PLoS ONE.

Noot voor de pers

Meer informatie: dr. Jacob Jolij

Referentie: Jolij, J. & Meurs, M. (2011). Music alters visual perception. PLoS ONE, http://dx.plos.org/10.1371/journal.pone.0018861