The LOFAR epoch of reionization experiment data model: simulations, calibration and inversion

Promotie: dhr. P. Lampropoulos, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: The LOFAR epoch of reionization experiment data model: simulations, calibration and inversion

Promotor(s): prof.dr. L.V.E. Koopmans, prof.dr. S. Zaroubi, prof.dr. A.G. de Bruijn

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

 

Met LOFAR zoeken naar de roodverschoven 21cm-lijnemissie

Een van de meest opwindende toepassingen van LOFAR wordt voor sterrenkundigen het zoeken naar de roodverschoven 21cm-lijnemissie van de periode der herionisatie (Epoch of Reionisation, EoR). Promovendus Panagiotis Lampropoulos onderzocht de relatie tussen het hemelsignaal en de geobserveerde gegevens en bediscussieert in zijn proefschrift een statistisch-optimale oplossing voor het behandelen van de LOFAR-gegevens, die tevens efficiënt is qua vereiste rekenkracht.

Momenteel wordt aangenomen dat de periode na de hercombinatie, ook wel ’donkere tijden’ genoemd, waarin het universum neutraal werd, ongeveer duurde tot het 400.000ste levensjaar van het universum. Tijdens de EoR begonnen zich objecten te vormen in het vroege universum en zij werden energierijk genoeg om neutrale waterstof te ioniseren. De meest prominente methode van het ontrafelen van het spoor dat leidt naar deze periode, is de 21-cm lijn van neutrale waterstof, het meest voorkomende element in het universum. Door het uitdijen van het universum is deze lijn roodverschoven naar het lage regime van het radiospectrum, met een golflengte van enkele meters. De gevoeligheid die nodig is voor het bereiken van dit wetenschappelijke doel, kan in essentie worden vertaald naar het verzamelen van enorme hoeveelheden gegevens. Tevens moeten de gegevens worden gecorrigeerd voor de instrumentele en atmosferische verstoringen met een nooit eerder vertoonde nauwkeurigheid.

Panagiotis Lampropoulos (Griekenland, 1983) studeerde natuurkunde aan de universiteit van Athene. Zijn promotieonderzoek deed hij bij de Rijksuniversiteit Groningen, afdeling sterrenkunde, Kapteyn Astronomical Institute. Het onderzoek werd mede gefinacierd door SNN (Samenwerkingsverband Noord-Nederland). Hij vervolgt zijn loopbaan als postdoc bij de RUG en ASTRON.