The role of structural proteins in development and attachment of Streptomyces coelicolor

Promotie: dhr. W. de Jong, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: The role of structural proteins in development and attachment of Streptomyces coelicolor

Promotor(s): prof.dr. L. Dijkhuizen, prof.dr. H.A.B. Wösten

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

 

Nieuwe eiwiteigenschappen bij bodembacteriën

Wouter de Jong ontdekte zowel een nieuw eiwit als nieuwe functies van eiwitten bij streptomyceten, bepaalde in de bodem levende bacteriën. Streptomyceten zijn in de bodem verantwoordelijk voor de afbraak van dood plantenmateriaal. Groei begint met de ontkieming van sporen, wat uiteindelijk leidt tot de vorming van een netwerk van draden (hyfen) die voedingsstoffen opnemen uit de bodem. Wanneer de groeicondities verslechteren, worden luchthyfen gevormd, die zich insnoeren tot een keten van nieuwe sporen. Na de verspreiding van deze sporen kan de levenscyclus opnieuw beginnen op plekken waar de omstandigheden beter zijn.

Luchthyfen worden tijdens hun vorming voorzien van een waterafstotende laag die stevigheid geeft. Naast de al in 2004 in Groningen ontdekte chaplin-eiwitten ontdekte De Jong in deze laag een nieuw eiwit, genaamd NepA. Dit eiwit heeft een belangrijke taak in het voorkomen van ontkieming van sporen op plekken waar geen voedingsstoffen aanwezig zijn, een aspect van de levenscyclus dat nog weinig was bestudeerd.

Verder toont De Jong aan dat de eerder gevonden chaplin-eiwitten ook een rol spelen bij de hechting van hyfen aan oppervlakken. Chaplins blijken samen met cellulose speciale aanhechtingsstructuren te maken die de hyfen verankeren aan de ondergrond. Dit is mogelijk van belang voor de afbraak van plantenresten of kolonisatie van levende organismen. Opvallend genoeg blijkt een nog onbekend regulatiemechanisme de productie van tal van deze celwandeiwitten te activeren, niet alleen tijdens de vorming van luchthyfen, maar ook tijdens aanhechting. Het ophelderen van dit mechanisme zal een belangrijke bijdrage leveren aan het begrip van differentiatie in deze organismen.

Wouter de Jong (Leeuwarden, 1980) studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij zijn promotieonderzoek deed in de vakgroep Microbiële Fysiologie bij het Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute (GBB). Het onderzoek werd gefinancierd door NWO, ALW-OPEN programma. Sinds Januari 2010 is hij een eigen bedrijf gestart, Bio-Itech, gespecialiseerd in het ontwikkelen van software voor de informatiebeheersing in (academische) laboratoria.