Afstand speelt belangrijke rol bij partnerkeuze

Woon je in Urk, dan woont je toekomstige geliefde waarschijnlijk op nog geen 800 meter afstand van je eigen voordeur. Geloof en cultuur blijken in Nederland nog altijd belangrijke factoren als het gaat om partnerkeuze, ontdekte Karen Haandrikman. Zo belangrijk dat meer dan de helft van de Nederlanders hun partner vindt binnen een afstand van zes kilometer. ‘Vooral in de Bijbelgordel, steden en Noord- en Oost-Nederland blijken de afstanden klein.’ Haandrikman promoveert op 21 juni aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Uit eerdere onderzoeken bleek al dat mensen vaak een partner zoeken die op veel punten gelijk aan henzelf is. Sociale klasse, leeftijd, opleidingsniveau, het speelt allemaal mee in de zoektocht naar de ideale levensgezel. De rol die de geografische herkomst speelt werd echter nauwelijks onderzocht, viel Haandrikman op. Ze besloot de ruimtelijke dimensie van de partnermarkt op verschillende manieren te belichten.

Religie en dialect

Een derde van de mensen blijkt zijn/of haar partner te vinden in dezelfde gemeente. Hoewel de invloed van zaken als religie en dialect niet altijd even goed te onderzoeken was, speelt dit volgens Haandrikman wel degelijk een rol in de partnerkeuze. ‘De afstanden tussen partners zijn relatief kort in gebieden in de Bijbelgordel, religieuze enclaves en gebieden waar actief een dialect wordt gesproken.’ Dit geldt vooral voor ouderen, lager opgeleiden en mensen die voor het samenwonen bij hun ouders wonen.

Grotere afstand bij hoger opgeleiden

In gebieden met een groot aandeel hoger opgeleiden en hoge inkomens worden partners aanzienlijk verder weg gevonden. Waarschijnlijk wordt dit veroorzaakt door een minder lokale oriëntatie van de inwoners, gecombineerd met de middelen om veel te reizen, denkt Haandrikman. Ook zijn de afstanden tussen (toekomstige) partners groter bij jongeren, gescheiden mensen en hoger opgeleiden. Opvallend is dat in steden – locaties met een hoge concentratie jonge mensen en hoger opgeleiden – de afstanden juist heel kort zijn. ‘In de stad wonen zoveel mensen bij elkaar. Dan zijn de opties natuurlijk ook groter’, denkt Haandrikman. Dankzij de hoge dichtheden van mensen, banen en onderwijsmogelijkheden vinden mensen er partners op korte afstand. In afgelegen, dunbevolkte gebieden zijn afstanden tussen partners dan ook veel groter.

Internet

In een tijd waarin de rest van de wereld ‘slechts een muisklik van je verwijderd is’, is het opvallend dat de geografische herkomst nog zo’n grote rol speelt bij de partnerkeuze. ‘Mensen zijn mobieler, mondiger en komen dankzij moderne technieken in contact met mensen uit het hele land of zelfs daarbuiten. ‘Toch blijkt uiteindelijk minder dan één procent een partner te vinden via het internet’, zegt Haandrikman. Al moet ze wel erkennen dat de data die voor dit onderzoek beschikbaar waren ‘al’ stammen uit 2003.

Vriezenveen

Haandrikman werkte voor haar onderzoek samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Van alle ruim 300.000 mensen die volgens het bevolkingsregister in 2004 zijn gaan samenwonen, bracht ze de geografische dimensie van partnerkeuze in kaart. Daarnaast deed ze een deelstudie in het Overijsselse dorp Vriezenveen, dat zowel in religieus en linguïstisch opzicht verschilt van het omliggende gebied.

Veilige partnerkeuzes

In Vriezenveen onderzocht ze op welke manier afstand een rol speelt in de partnerkeuze. Haandrikman: ‘Vriezenveners maken veilige partnerkeuzes. Een partner van dichtbij wordt gezien als “makkelijk” en vertrouwd. Partners met een ander geloof, uit een plaats met een vermeende andere cultuur en partners uit de stad worden gezien als “een ander slag” en worden daarom vermeden als potentiële partner.’

Curriculum vitae

Karen Haandrikman (1977, Vroomshoop) studeerde demografie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Haandrikman promoveert aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de RUG. Ze promoveert bij Prof.dr. Inge Hutter en Prof.dr. Leo van Wissen. De titel van haar proefschrift luidt: ‘The geographical dimension of partner choice.’ Met ingang van 1 juli is Haandrikman als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan de Stockholm University Demography Unit. Ze zal daar gaan werken aan een project over de invloed van de geboorteplaats op de demografische levensloop.

Noot voor de pers

Meer informatie: afdeling Communicatie RUG, tel. 050-363 4444, e-mail: communicatie rug.nl