Asymmetrie hydrogenation of imines and enamines using phosphoramidite ligands

Promotie: mw. N. Mrŝić, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Asymmetrie hydrogenation of imines and enamines using phosphoramidite ligands

Promotor(s): prof.dr. J.G. de Vries, prof.dr. B.L. Feringa, prof.dr. A.J. Minnaard

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Contact: Nataša Mršic, tel. 00 385 1372 2037, e-mail: n.mrsic@rug.nl

Asymmetrische hydrogenering van imines, enamines en N-heterocyclen

De asymmetrische hydrogenerings (AH) reactie is een veelzijdige, schone en efficiënte methode voor de synthese van enantiozuivere verbindingen. De focus van dit onderzoek lag op de AH van imines en enamines, met name in heteroaromatische verbindingen. De reden hiervoor is dat deze structuren veelvuldig voorkomen in geneesmiddelen en fysiologisch actieve verbindingen.

Het proefschrift van Nataša Mršic beschrijft het gebruik van iridium complexen van op binol gebaseerde fosforamidiet liganden als katalysator voor de AH van 2- en 2,6-gesubstitueerde quinolines en quinoxalines. De enantioselectiviteit die behaald werd was 89, respectievelijk 96%. Pimaire chirale amines konden worden verkregen via de AH van N-aryl imines gevolgd door ontscherming van het ontstane secundaire amine. Een enantiomere overmaat tot meer dan 99% werd bij deze AH behaald. Tevens waren wij in staat om de hydrogenering van indolen te bewerkstelligen met behulp van rhodium-fosforamidiet complexen. Hierbij werden volledige conversies en selectiviteit tot 74% behaald in de hydrogenering van N-beschermde indolen. Ten slotte is er een methode ontwikkeld voor de synthese van beta-amino zuren. gebaseerd op de AH van N-aryl beta-enamino zure esters. Volledige conversies en een enantioselectiviteit tot 70% konden worden behaald met het iridium-fosforamidiet system. De nieuw ontwikkelde technologie is voornamelijk van belang voor de productie van geneesmiddelen, maar kan ook toegepast worden voor de productie van landbouwchemicaliën en geur- en smaakstoffen.

Nataša Mršic is na afronding van het onderzoek gaan werken bij het farmaceutisch bedrijf PLIVA Hrvatska (Kroatië).