McGrath: Evolutiedebat polariseert

GRONINGEN – Het debat rond evolutie en schepping is gepolariseerd door „een kleine agressieve minderheid” van atheïsten en creationisten, vindt dr. Alister McGrath. Zelf beschouwt hij zich als „een middenfiguur.”

McGrath, hoogleraar theologie aan King’s College in Londen, was woensdagavond (en donderdag) te gast op de Rijksuniversiteit Groningen om te spreken over ”evolutionair denken en godsdienstig geloof”. „De toon van veel evolutionistische atheïsten heeft geleid tot een sterke opleving van het creationisme. Het creationisme beleeft vooral onder moslims een sterke groei.”

Zijn komst naar Groningen leidde vooraf tot een rel. De Groninger godsdienstfilosoof prof. dr. Andy Sanders stelde dat McGrath verwarring sticht in het debat tussen geloof en wetenschap en zijn natuurlijke theologie presenteert als een superwetenschap. „McGrath laat tussen de regels door een evangelicaal en nogal rechtsorthodox geluid horen. Het lijkt wel of McGrath terug wil naar de tijd voor het postmodernisme, de tijd van de grote verhalen.” Prof. Sanders was woensdagavond wegens ziekte afwezig.

In zijn betoog ging McGrath niet in op de kwestie en sprak over Darwin en de consequenties van zijn leer voor het denken over religie en God. Darwin beschouwde zichzelf volgens hem niet als een atheïst, maar als een agnost. „Hij verliet zijn orthodox-christelijk geloof vooral na het sterven van zijn dochter van 10 jaar. Hij kon sindsdien niet meer geloven in de goedheid van God. Maar als je je orthodoxe geloof verlaat, ben je nog geen atheïst.” Darwin bleef opvallend voorzichtig met het trekken van consequenties uit zijn leer, aldus McGrath.

Die voorzichtigheid is volgens hem verdwenen bij moderne evolutiebiologen zoals Richard Dawkins. Deze maakt zich in zijn theorieën schuldig aan „het inlassen van speculatieve metafysische vooronderstellingen zonder enig wetenschappelijk bewijs. Dat is wetenschappelijke orthodoxie.”

Op de opmerking van een bioloog dat Dawkins niet serieus genomen wordt in de biologie, antwoordde McGrath dat juist Dawkins het beeld van de westerse media stempelt en dat media daarom ook gehoor moeten lenen aan wetenschappers die een ander geluid laten horen. Zelf voert hij regelmatig het debat met deze evolutionisten, met name moderne atheïsten.

McGrath betoogde verder dat de tegenstelling van evolutie óf schepping een simplificatie is. Evolutie en schepping vullen elkaar aan, zo zei hij. Hij verwees naar Augustinus’ theorie van de „slapende zaden.” Volgens hem leerde de kerkvader daarmee de schepping van God als een radicaal begin, maar ook de mogelijkheid van een verdere ontwikkeling van het scheppingsproces. „Augustinus was geen voorstander van het latere deïsme, maar hij verwoordde wel een kijk op de schepping zoals die in de vroege christenheid gemeengoed was.”