Zelfgemaakte TV van Hendrik de Waard

Het ziet er wat onooglijk uit, maar toch is deze doos met draden en buizen een tv uit 1948. Zelfgemaakt nog wel, door de beroemde kernfysicus Hendrik de Waard, met onderdelen uit de Amerikaanse legerdump. Twee jaar later bouwde hij een tv-camera. Hiermee werd de eerste mobiele live uitzending voor televisie gemaakt.

De man die zou uitgroeien tot een van de bekendste natuurkundigen van Nederland was toen al een fanatiek zendamateur. Al in 1938, toen hij nog op het Praediniusgymnasium in Groningen zat, kon hij als enige in het Noorden van het land de proefuitzendingen van Philips volgen met een voorloper van dit apparaat.

De voorliefde voor knutselen bracht De Waard ook in praktijk in zijn werk als atoomfysicus. Hij bouwde met een van zijn studenten een opstelling om de polarisatie van bètadeeltjes te meten. De test slaagde, maar jammer genoeg waren anderen hem voorgeweest. De prestatie was niettemin indrukwekkend. In de jaren zestig stortte hij zich als een van de eerste onderzoekers op het Mössbauereffect – het verschijnsel dat een atoomkern gammastralen kan opnemen en uitzenden zonder energieverlies.

Deze televisie stond jarenlang in een hoekje op het natuurkundig laboratorium in Groningen. Na een verhuizing wist een medewerker hem van de schroothoop te redden door hem onder te brengen in zijn garage. In 1998 belandde hij in het Universiteitsmuseum.