Röntgenfoto van hand met ring

Dit is een van de alleroudste röntgenfoto’s uit Nederland. Hij werd in 1896 gemaakt door hoogleraar natuurkunde Hermanus Haga, enkele maanden nadat Wilhelm Röntgen zijn ‘nieuw, onbekend soort straling’ had ontdekt.

Op de foto staat de hand van zijn broer Johannes, met de handbeenderen en de ring duidelijk zichtbaar.

Haga las het artikel van Röntgen in de winter van 1895 en begreep meteen hoe belangrijk deze vinding was. Tot dan toe had hij onderzoek gedaan naar het aardmagnetisch veld. Maar nu stortte hij zich op dit nieuwe fenomeen.

Zijn gloednieuwe laboratorium aan de Westersingel leende zich daar erg goed voor. Vanwege zijn eerdere onderzoek was het ijzervrij én trillingsvrij gebouwd. Hierdoor kon hij zeer nauwkeurige metingen uitvoeren en uitzonderlijk scherpe opnames maken.

In 1899 schreef Haga geschiedenis, toen hij röntgenstraling liet vallen door een taps toelopende spleet, een zogenaamde Rowlandtralie. De foto’s lieten een strepenpatroon zien. Niet alleen kon Haga hiermee vaststellen dat röntgenstraling zich gedraagt als een golf, net als licht. Ook kon hij de golflengte vaststellen.

De resultaten waren spectaculair. Jammer genoeg bracht het hem niet de roem die hij verdiende. Haga’s resultaten bleken destijds niet te herhalen, omdat collega’s niet over een vergelijkbaar laboratorium beschikten. Ze weten de effecten aan slordige ontwikkeling van de foto.

Het zou nog veertien jaar duren voor de Duitse onderzoeker Max von Laue via een andere methodiek dezelfde conclusies zou trekken als zijn Groningse voorganger. Von Laue ontving hiervoor in 1914 de Nobelprijs.