Printkaartmodule ZEBRA

Kijk eens naar je mobieltje. Is het een smartphone? Dan kan de chip al snel 2,4 miljard berekeningen per seconde uitvoeren. En denk dan eens aan de allereerste computer die in 1958 in Nederland in gebruik genomen werd. Die kwam niet verder 500.

Dit is een printkaart uit die oercomputer, de ZEBRA, die stond opgesteld bij het Mathematisch Instituut van de RUG. Dit Zeer Eenvoudig Binair Reken Apparaat had de rekenkracht van zo’n tien tot twintig mensen, maar er waren net zoveel nodig om hem te bedienen. Toch betekende het een hele vooruitgang. De rekenmachines die aan de ZEBRA vooraf gingen moest je met een zwengel aandraaien.

Deze computer had een omvang van drie garderobekasten. Twee daarvan zaten vol met dergelijke printkaarten. De derde bevatte apparatuur om de rest van stroom te voorzien. Gegevens voerde je in via papieren ponsbandjes.

Deze ponsbandjes zijn de eerste dragers van computerdata. De locatie van de gaatjes staat voor een letter of cijfer. Een programma bestond al gauw uit tientallen meters ponsband, die de programmeurs konden lezen als letters. En als een programma letterlijk in de knoop kwam, was de wanhoop groot.

Elke computergebruiker in deze tijd schreef zijn eigen programma’s. Op gebruikersbijeenkomsten. wisselden programmeurs informatie uit: rollen ponsband, bewaard in sigarendoosjes.

Nog altijd heeft de RUG een naam hoog te houden als het gaat om supercomputers. De universiteit installeerde in 2005 als een van de eersten ter wereld een Blue Gene supercomputer die 14 biljoen berekeningen per seconde kon maken en stond daarmee korte tijd op de derde plek van krachtigste computers ter wereld. In 2014 kwam de nog snellere Cobalt, die de universiteit samen met computerfabrikant Dell ontwikkelde.