Pedelstaf

Al meer dan vierhonderd jaar is de staf van de pedel – letterlijk ‘oproeper’ - van de universiteit het hart van de academische traditie in Groningen. Gekleed in traditioneel tenue draagt de pedel de staf voor de rector magnificus uit in de ‘courtège’, de optocht van hoogleraren in toga.

Ook bij promoties, waarbij een onderzoeker de titel ‘doctor’ krijgt, komt de pedel in actie. Hij brengt de hoogleraren de Aula in, waar zij de de kandidaat ondervragen over zijn werk. Wanneer de tijd verstreken is, komt hij weer binnen, tikt met de staf op de vloer en spreekt de woorden ‘Hora Finita’ – de tijd is ten einde.

De pedel heeft tegenwoordig een ceremoniële rol, maar dat was vroeger wel anders. Niet alleen fungeerde hij als manusje van alles voor de rector. Ook regelde hij de inschrijving van studenten, opende en sloot de deuren van de collegezalen, hield het Academiegebouw schoon, bediende de hoogleraren én was hij de cipier van het academisch cachot.

Dat ging overigens niet altijd vlekkeloos. In 1689 kreeg pedel Johan Becherer een boete omdat hij roddelde over hoogleraren en ‘bordeeldiscoursen’ voerde met studenten. Hij hield zelfs geiten op de zolder van het academiegebouw.

Deze staf is gemaakt in 1615 en is nog gedragen door de eerste pedel van de RUG. Tegenwoordig gebruikt men bij plechtigheden meestal een van de twee getrouwe replica’s. Maar ook deze originele staf verlaat nog een enkele keer de vitrine, bijvoorbeeld als er verschillende ceremonies op hetzelfde tijdstip plaatsvinden.