Ontwikkelingspsychologie

Sanne Koerhuis is 23 jaar en woont voor haar master Ontwikkelingspsychologie op kamers in Groningen. Als ze op zoek gaat naar een stageplek, zoekt ze in de omgeving van Zwolle. Daar wonen haar ouders en haar vrienden. Daar wil ze uiteindelijk ook gaan werken. Ze hoopt dat ze in die regio gemakkelijker een stageplek kan vinden. Haar medestudenten lijken vooral in het hoge Noorden te zoeken.

'En,' ze glimlacht en houdt haar hoofd een beetje scheef, 'de gedachte was ook: wie weet hoe het loopt met een stage… Dat hoor je toch ook? Dat je via stage in een baan rolt.'

Het leek Sanne altijd al leuk om bij een school stage te lopen, omdat die leeftijdsgroep haar aanspreekt. Aan GGZ-instellingen denkt ze pas als een vriendin, werkzaam als jeugdwerker bij een gemeente, haar tipt en haar een lijst met voor haar interessante instellingen stuurt. Ze gaat open de zoektocht in. Ze heeft geen specifiek idee van wat voor stage ze zou willen. Ze verstuurt heel veel mails. Het duurt bijna 4 maanden voordat ze ‘beet’ heeft.

In november mailt ze over een stageplek naar Ex Aequo in Zwolle. Zij antwoorden dat er geen plek voor haar is. Maar als ze een paar maanden later nog eens mailt, is er wél plek. Half maart begint Sanne aan haar stage. Een maand later dan de bedoeling is, maar ze is blij dat ze toch nog mag beginnen. Anders zou ze vertraging oplopen.

'Ik ben hier nu een maand, en heb al bij verschillende interessante casussen mogen zitten. Het is interessant dat er van alles voorbijkomt. We zien kinderen met autisme of adhd, en ook bijvoorbeeld oudere pubers die worstelen met somberheid, of iemand die last heeft van een tic. Ik denk dat dat op een school in het speciaal onderwijs minder divers is. Daar gaat het toch vooral over leerproblemen.'

MoleMann Ex Aequo is een GGZ-instelling die zich richt op alle leeftijden. Sanne loopt haar stage bij het team voor Kinderen en Jeugdigen. De leeftijd van de cliënten loopt uiteen van 6 tot 17 jaar. Het team bestaat uit orthopedagogen, psychologen, psychiaters en systeemtherapeuten. Het is een klein team, iedereen kent elkaar. Je krijgt dan heel veel mee van de verschillende expertises, merkt Sanne.

'Er wordt heel gezamenlijk gewerkt. Diagnostiek en behandelingen vinden vaak plaats in tweetallen. Er zijn veel verschillende overleggen. Soms wordt iemand die niet op een bepaalde casus zit gevraagd om mee te denken over een aanpak. Ik werk vooral samen met een orthopedagoog-generalist die als regie-behandelaar bij verschillende behandelingen optreedt. Maar ik mag bij iedereen aanhaken en de teamleden schieten mij aan wanneer zij denken dat ze iets hebben wat interessant voor mij is. Ze vragen of ik wil aanschuiven, meedenken en helpen. Ze zien me niet echt als een stagiair, maar als een collega. Dat vind ik ontzettend leuk. Ik mocht ook meteen mee op teamuitje.'
Met haar vaste begeleidster heeft ze elke week een half uur tot een uur overleg. Dat contact gaat heel erg vanzelf. Ze bespreken wat ze de volgende week gaan doen, hoe Sanne erin staat, of er dingen zijn waar ze tegenaan loopt.
'Er wordt echt tijd voor begeleiding vrijgemaakt, dat is heel fijn.'

Na drie jaar in de boeken is Sanne erg benieuwd hoe de praktijk is. Er had van haar best een praktisch deel in de bachelor gemogen, om alvast te kunnen ervaren hoe je de theorie in de praktijk terugziet.
'Bij Ex Aequo werken ze heel systemisch. School, ouders en familie worden bij de behandeling betrokken, omdat zij invloed hebben op het gedrag van de hulpvrager. Er wordt niets uitgelegd aan de hand van theorie, maar ik zie de theorie erachter wel en ik kan de verbanden wel leggen. Wat ik heel leuk vind is het contact met kinderen en ouders. Dat je ziet hoe verschillend ouders met hun kinderen omgaan en wat voor invloed dat heeft op het gedrag. Dat vind ik heel interessant. En ook dat behandelingen niet rechtstreeks uit het boekje komen. De ene behandelaar vindt het prettig om veel met voorwerpen te doen, of te tekenen. De ander heeft een voorkeur voor vragen stellen. Ieder zet zijn sterke kant in. Ik denk dat ik zelf een voorkeur heb voor tekenen of werken met voorwerpen. De eerste week heb ik vooral meegekeken. Nu doe ik wat verslaglegging en rapportage. Binnenkort ga ik testen afnemen en ook een schoolobservatie doen om te kijken hoe het kind in die omgeving is. Dat mag ik alleen gaan doen. Steeds een stapje meer. Tijdens een behandeling zit er altijd iemand bij, dat gaat altijd onder supervisie.'

De opdracht voor de stage is een klinisch stageverslag schrijven. Daarin staan persoonsgegevens, waar iemand mee zit, wat de klachten zijn en hoe je gaat behandelen. Ook reflecteren op de stage maakt deel uit van de beoordeling. Sanne is tegen begin augustus klaar met haar stage bij Ex Aequo. Ze vertelt dat ze dan bij eenzelfde soort instelling wil gaan werken, maar voegt daaraan toe dat werken op speciaal basisonderwijs of speciaal voortgezet onderwijs haar ook blijft trekken.

'Als tip zou ik meegeven: begin op tijd met zoeken. Zelf ben ik wel op tijd begonnen met zoeken, maar omdat het een hele grote groep is die een stageplaats zoekt, is het toch lastig een plek te vinden. Dat de wachtlijsten lang zijn en de werkdruk hoog is, speelt denk ik ook mee. Er is dan minder ruimte voor stagebegeleiding. Misschien ook advies is dat je je niet blind staart op een bepaalde stage. Kijk breed met de gedachte: daar zou ik ook veel van kunnen leren.'

Ik ben Wytske Couwenberg, 24 jaar jong en mag mezelf sinds juli 2024 Ontwikkelingspsycholoog noemen.

Universiteit en studietijd

De RUG is absoluut een goede keus! De contacten met medestudenten, hoogleraren en begeleiders heb ik als erg prettig ervaren. Ik koos voor de RUG omdat ik zeker wist dat ik hier een geweldige studententijd zou hebben én omdat de RUG heel goed aangeschreven staat. Van mijn twee broers die aan de RUG studeerden en van mijn vader die er hoogleraar was, hoorde ik veel goede verhalen over de universiteit.

Tijdens mijn bachelor en master werkte ik bij Team050 waar ik veel leerde over begeleiding in het onderwijs. Ik werk nu bijna vier jaar als vrijwilliger bij De Kindertelefoon. Kinderen tot 18 jaar kunnen daar over alle mogelijke onderwerpen chatten en bellen. Verder werk ik ‘s zomers als begeleider bij Humanitas tijdens de zomeropvangweken voor kinderen uit gezinnen die zich geen vakantie kunnen veroorloven.

Sport en mijn commissieactiviteiten zijn voor mij een belangrijke uitlaatklep. Naast studie en werk ben ik vier keer per week op het volleybalveld te vinden. Ik volleybal bij G.S.V.V. Donitas en daar ben ik ook actief in verschillende commissies.

Waarom deze master

Door het vak Psychologische Werkvelden in het tweede jaar van de bachelor, ontdekte ik waarom ik psychologie ben gaan studeren: ik wilde anderen helpen. In dat vak kijk je naar je kwaliteiten, je drijfveren in dit vakgebied en waarin je je nog wil ontwikkelen. Daarbij ga je in op de verschillende mastertracks die in Groningen te volgen zijn. Zo leerde ik goed naar mezelf kijken en zag ik welke kant ik op wilde.

Ik had door (vrijwilligers)werk ondervonden hoe leuk en natuurlijk het voor mij is om met kinderen te werken. Het was me dan ook snel duidelijk dat de master Ontwikkelingspsychologie bij mij paste. Een hele juiste keuze blijkt ook achteraf. De vakken in de master zijn veel gerichter dan in de bachelor. Ik deed specifieke kennis op over ontwikkelings- en kinderpsychopathologie en hoe ik deze kennis kan toepassen in de praktijk.

Masterthese

Ook het schrijven van mijn masterscriptie was een plezierige ervaring, omdat het onderwerp me interesseerde. Mijn theseonderzoek was in samenwerking met het project u-can-feel en we onderzochten somberheid en angstklachten onder middelbare scholieren. Ik ben trots dat ik een systematische review van begin tot eind heb opgezet en heb kunnen bijdragen aan een groter onderzoek.

Stage

Ik vond de praktische stage bijzonder leerzaam en waardevol, want daar zag ik hoe het er écht aan toe gaat. Dan zit er bijvoorbeeld een gezin met een hulpvraag bij de opvoeding. Je gaat dan zoveel mogelijk informatie verzamelen om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van de situatie. De complexiteit van een gezinssysteem en het aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van een gezin kan een grote puzzel zijn. Dat heb ik in de stage van dichtbij meegemaakt. Daarnaast heb ik toen veel over diagnostiek geleerd, haalde ik mijn BAPD (Basisaantekening Psychodiagnostiek) en leerde de WISC-V af te nemen.

Na de master

Inmiddels heb ik een baan gevonden! Ik ga als ondersteuningscoördinator en psycholoog op het Hogeland College (havo/vwo) beginnen. Ik ben heel blij met deze kans en kijk ernaar uit om mijn passie voor het onderwijs in de praktijk te brengen. Mijn inzet is deze belangrijke plek zo veilig en gezond mogelijk te maken voor de leerlingen.

Mijn advies: koffie en praktijkervaring

Ik raad studenten aan om naast hun studie praktijkervaring op te doen. Dat helpt je niet alleen om jouw passie te ontdekken, maar ook om later een passende baan te vinden. Als je heel erg twijfelt, kun je bij een studieadviseur terecht. Ik zou je aanraden koffie te drinken met iemand die je kent die hier studeert. Het is fijn om te sparren en leuk om ervaringen te delen. En bovendien is de koffie in de kantine heel lekker!

Ontwikkelingspsychologie is een fascinerend vakgebied omdat het de voortdurende wisselwerking tussen de unieke persoon en zijn/haar omgeving bestudeert. Er zijn veel factoren die een rol spelen in de problemen die kinderen en jongeren kunnen ervaren. Denk bijvoorbeeld aan ouders, sociale steun, school en bredere maatschappelijke veranderingen, zoals de invloed van sociale media en prestatiedruk.

Over mij

Ik ben Annelieke Roest, coördinator van deze mastertrack en geef onderwijs in zowel de Bachelor Psychologie als de Master Ontwikkelingspsychologie. Binnen de master ben ik betrokken bij verschillende vakken, waaronder het coördineren van het vak “Ontwikkelingspsychopathologie: een ontwikkelingsperspectief”.

Mijn vakgebied en de master

Mijn onderzoek richt zich voornamelijk op angst- en depressieve symptomen over de gehele levensloop, bij kinderen, adolescenten, maar ook bij studenten, volwassenen en ouderen.
Tijdens de studie gaan we ook in op wanneer dergelijke klachten normaal en gezond zijn, wanneer dit niet (meer) het geval is, hoe dit eruit kan zien en hoe dit kan veranderen gedurende de levensloop. Als student leer je ook onderzoeken welke systemen een rol hebben in de ontwikkeling of het in stand houden van klachten, en wanneer classificatie of behandeling van toepassing kunnen zijn, en waar een behandeling nodig is.

Jouw programma samenstellen

Je volgt een aantal (basis)cursussen van de Master Ontwikkelingspsychologie, maar er is ook vrijheid om te kiezen voor cursussen van andere tracks binnen Psychologie, en van andere opleidingen. Op deze manier kan je je eigen programma samenstellen. Dat kan je met mij bespreken in de eerste weken van de master, waarbij je je bijvoorbeeld meer op onderwijs of meer op jeugdhulp kan richten.

Interessant aan deze master

In de track doe je praktische vaardigheden op, zoals bijvoorbeeld bij “Diagnostiek en interventies in de ontwikkelingspsychologie”, waar veel aandacht is voor het opdoen en verbeteren van gesprekstechnieken. Ook de stage beslaat een groot deel van de master, die kun je uitvoeren in bijvoorbeeld een onderwijssetting, jeugdhulp of geestelijke gezondheidszorg.
Aan de andere kant voer je tijdens de masterthese een verdiepend onderzoek uit, en leer je hoe je statistische analyses kan uitvoeren op veranderingsprocessen, ook binnen één persoon in de cursus “Analyzing individual development”. Die combinatie van het ontwikkelen van zowel praktische als academische vaardigheden maakt de track zo interessant.

Na de master

Na dit jaar kan je bijvoorbeeld aan de slag als basispsycholoog in het onderwijs of binnen de jeugdhulp of geestelijke gezondheidszorg. Je hebt geleerd welke factoren allemaal een rol kunnen spelen bij de klachten en krachten van jongeren, en hebt hierbij oog voor zowel normale als atypische ontwikkeling en hoe deze bij te kunnen sturen als dit nodig is. Daarnaast heb je wetenschappelijke kennis opgedaan, onder andere op het gebied van ontwikkelingsprocessen en ontwikkelingspsychopathologie en ben je uitgerust met voldoende wetenschappelijke kennis om verder te gaan in de wetenschap, bijvoorbeeld als PhD student, of als beleidsmedewerker.