Auteursrecht, open licenties en OER

De meeste onderwijsmaterialen die in het hoger onderwijs worden gebruikt, zijn auteursrechtelijk beschermd. Hierbij gaat het om tekstboeken en software, maar ook om onderzoeksartikelen, afbeeldingen en video’s die in presentaties worden gebruikt.

Auteursrecht is het alleenrecht van de maker om een werk openbaar te maken en te reproduceren. Dit recht wordt door de wet toegekend aan de maker (of auteursgerechtigde) en houdt in dat er bepaalde regels en beperkingen verbonden zijn aan het hergebruik van auteursrechtelijk beschermde materialen in het onderwijs.

Gevolgen van auteursrecht voor het onderwijs

Auteursrechtelijke beperkingen kunnen vergaand zijn en docenten beperken wat betreft het gebruiken van de materialen op een manier die aansluit bij hun cursussen. Als je auteursrechtelijk beschermde materialen op een ongeoorloofde manier gebruikt of als je materialen gebruikt waarvan je denkt dat ze vrij beschikbaar zijn maar waarop toch auteursrecht rust, kan de universiteit te maken krijgen met aanzienlijke kosten en boetes. Daarom is het belangrijk om te weten welke regels er gelden voor het hergebruik van auteursrechtelijk beschermde materialen in jouw onderwijs.

Open licenties - Creative Commons

Open educational resources (OER) daarentegen, zijn een verzameling onderwijs- en toetsingsmaterialen waarvoor geen auteursrechtelijke beperkingen gelden. Dit komt omdat OER tot het publieke domein behoren of onder een open licentie zijn uitgegeven. Een van de meest gebruikte en bekendste open licenties zijn die van Creative Commons.

Open Educational Resources

Dankzij open licenties van Creative Commons mag je open educational resources bewaren, hergebruiken, reviseren, remixen en opnieuw verspreiden. OER doorbreken het gebruik van traditionele auteursrechtelijk beschermde materialen en bieden docenten, dankzij de veelzijdigheid van open licenties, meer vrijheid bij het hergebruiken van bestaande materialen en het maken van innovatieve, op leren gerichte materialen.

OER zijn er in alle vormen en maten en omvatten verschillende soorten materialen voor onderwijsdoeleinden, zoals open tekstboeken, collegeaantekeningen, diaseries, syllabi, afbeeldingen, video’s, tests, casussen, courseware, 3D-modellen, games, simulaties enz.

De experts van het ondersteuningsteam open educational resources kunnen je helpen bij het bepalen van de auteursrechtelijke status van onderwijsmaterialen en bij het kiezen en toepassen van een open Creative Commons-licentie op je eigen werk.