Archief Edzo Hendrik Waterbolk

Beknopt overzicht

Titel: Archief Edzo Hendrik Waterbolk

Herkomst: Waterbolk, Edzo Hendrik (1915-2000)

Datering: ± 1560-1650

Omvang: nog te bepalen na etikettering + doos

Taal (materiaal): Nederlands, Frans

Samenvatting:

Wetenschappelijk archief, bevattende doorslagen en kopieën van transcripties uit diverse archieven, voornamelijk uit de A.G.R. en de Sécreatire Allemand.

Collectienummer: UBG028

Instelling: Universiteitsbibliotheek Groningen

Bewaarplaats: Universiteitsbibliotheek Groningen, afdeling Bijzondere Collecties

Herkomst en verwerving

Biografie

Edzo Hendrik Waterbolk werd geboren op 5 december 1915 te Akkerwoude als zoon van Klaas Waterbolk, onderwijzer en later schoolhoofd, en Helena de Jonge. Op 27 juli 1942 is hij getrouwd met Eeke Dijkstra. Uit dit huwelijk werd vier kinderen geboren (twee dochters en twee zonen).

Na het gymnasium (Leeuwarden) studeerde Waterbolk vanaf 1935 Geschiedenis te Groningen. Na zijn doctoraal examen in 1941 aanvaardde hij een betrekking als leraar aan de Rijks HBS te Coevorden. Vanaf 1943 was hij ondergedoken, omdat hij weigerde zich als voormalig krijgsgevangene opnieuw te melden bij de Duitse bezetter. Na de oorlog (1946) maakte hij de overstap naar het Gemeentelijk Lyceum te Enschede. In 1952 promoveerde hij cum laude bij prof. P.J. van Winter op een literatuurstudie, getiteld ‘Twee eeuwen Friese Geschiedschrijving. Opkomst, bloei en verval van de Friese historiografie in de zestiende en zeventiende eeuw'. In datzelfde jaar werd hij leraar aan het Stedelijk Gymnasium te Haarlem.

In 1958 werd hij gevraagd de invoering van een MO-opleiding Geschiedenis te organiseren aan de letterenfaculteit van de Groningse Universiteit. Na het emeritaat van zijn leermeester van Winter in 1965, bleek er ruimte om gelijktijdig twee opvolgers te benoemen, te weten E.H. Kossmann én E.H Waterbolk, beide met een gelijkluidende leeropdracht: Geschiedenis na de Middeleeuwen.

In zijn inaugurele rede (‘Een hond in het bad’) besteedde hij aandacht aan onderzoek naar de relatie tussen Agricola en Erasmus. Daarmee vroeg hij aandacht voor het Noordnederlandse Humanisme in het algemeen. Ook maakte hij duidelijk dat hij zich niet zou beperken tot het Friese grondgebied, maar dat wat hem betrof de hele intellectuele geschiedenis van de noordelijke gewesten, gedurende de renaissance en de vroegmoderne tijd, zijn aandacht had.

Een belangrijke bijdrage van Waterbolk tot de geschiedbeoefening in Nederland is zijn onderzoek naar het ontstaan van het historisch besef. Door zijn grondig en veelvuldig gebruik van origineel bronmateriaal demonstreerde hij hoe in de zestiende en zeventiende eeuw historici opkwamen, dwz historici die het niveau van eigentijds ‘chroniquerschap’ overstegen. Door de toepassing van hulpwetenschappen (paleografie, tekstkritiek, oorkondenleer etc.) ontstond het besef dat men als historicus bronmateriaal kritisch diende te beschouwen.

In 1981 ging Waterbolk met emeritaat. In de tekst van zijn afscheidsrede, getiteld ‘Met Willem Lodewijk aan tafel’ (tafelgesprekken met de Fries-Groningse stadhouder) werd benadrukt dat het bij zijn wijze van geschiedbeoefening ging om de ontmoeting met mensen uit het verleden. Bij zijn afscheid verscheen een verzamelbundel met publikaties van zijn hand: ‘Verspreide opstellen’. Ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag verscheen in 1994 een verzamelbundel met artikelen van collega’s en leerlingen (‘Omtrekkende bewegingen’). Op 9 augustus 2000 overleed Waterbolk in Haren.

Een selectie uit Waterbolks publicaties:

• Twee eeuwen Friese Geschiedschrijving. Opkomst, bloei en verval van de Friese historiografie in de zestiende en zeventiende eeuw, Groningen, 1952
• Vigliana : bronnen, brieven en rekeningen betreffende Viglius van Aytta, Groningen, 1975
• Der Reisebericht des Ubbo Emmius, Groningen, 1980
• Friesland tussen Eems en Lauwers en de stad Groningen, Groningen, 1989
• De boom wordt hoe langer hoe dikker, of de groei van een folio-editie, Haren 1991

Toekomstige aanvullingen

Er worden geen aanvullingen verwacht.

Inhoud en samenstelling

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen

De collectie is toegankelijk voor onderzoek. Voor raadpleging is een lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Groningen vereist.

Beperkingen aan het gebruik

Het materiaal uit deze collectie wordt uitsluitend ter inzage gegeven. Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek der Rijksuniversiteit Groningen van toepassing. Reproductie, voor zover toegestaan, conform de Tarieven en diensten Bibliotheek der Rijksuniversiteit Groningen.

Het auteursrecht berust bij de erfgenamen.

Het publicatierecht berust bij de Universiteitsbibliotheek Groningen als eigenaar van de collectie.

Toegang tot de collectie

Een inventaris is beschikbaar.

Aanvraaginstructie

Het materiaal in deze collectie kan worden aangevraagd door een mail te sturen naar Bijzondere Collecties

Bijlagen

Literatuur

• Verspreide opstellen : aangeboden aan de schrijver bij zijn aftreden als hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Groningen, Amsterdam 1981
• Omtrekkende bewegingen. Opstellen aangeboden aan de schrijver ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag, Hilversum 1995