Archief Gerardus van der Leeuw

Beknopt overzicht

Titel: Leeuw, Gerardus van der (1890-1950), theoloog

Naam archief: archief-Van der Leeuw

Periode: 1906-1950

Omvang: 4,5 m

Taal: Nederlands, Engels, Duits

Aard van het archief : wetenschappelijk archief

Aanvraagnummer: uklu VAN DER LEEUW

Biografie

Gerardus van der Leeuw werd op 18 maart 1890 geboren in Den Haag, als zoon van Gerardus van der Leeuw (1861-1922) en Elisabeth Antoinette Nelck (1863-1949). Hij is op 18 november 1950 te Groningen overleden.

Van der Leeuw studeerde van 1908-1913 te Leiden in de theologie en godsdienstgeschiedenis bij W.B. Kristensen en P.D. Chantepie de la Saussaye. In die tijd was hij lid van onder meer het theologisch dispuut 'Concordia Res Parva Crescit'. In 1913-14 verbleef hij te Berlijn en Göttingen voor verdere studie in de Egyptologie. In 1916 verdedigde hij zijn proefschrift Godsvoorstellingen in de oud-Aegyptische pyramidenteksten. In de jaren 1916-1918 stond hij als Nederlands Hervormd predikant te 's Heerenberg. In 1918 volgde de benoeming tot hoogleraar in de geschiedenis der godsdiensten, de encyclopaedie der theologie en de Egyptische taal- en letterkunde te Groningen. Deze functie heeft hij uitgevoerd tot aan zijn dood, met één jaar onderbreking, toen hij in 1945-1946 minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen was in het ministerie-Schermerhorn.

Van der Leeuw publiceerde vooral over de Egyptische en Griekse godsdiensten, primitieve religies, fenomenologie van de godsdienst en vergelijkende godsdienstwetenschappen. Hij ontwikkelde tevens als theoloog originele denkbeelden en was een van de leidende figuren in de N.H. kerk, vooral in de liturgische beweging. Als vertegenwoordiger van de godsdienstfenomenologie was Van der Leeuw sterk beïnvloed door N. Söderblom, R. Otto, L. Lévy-Bruhl en R. Bultmann. Publicaties (selectie) - Plaats en taak van de godsdienstgeschiedenis in de theologische wetenschap, Groningen 1918. - Inleiding tot de godsdienstgeschiedenis, 1924. - La structure de la mentalité primitive, Parijs 1928. - Wegen en Grenzen. Studie over de verhouding van religie en kunst, Amsterdam 1932. - Phänomenologie der Religion, Tübingen 1933. - Religion in Essence and Manifestation, London 1938. - De godsdiensten der wereld, Amsterdam 1940. - Der Mensch und die Religion, Bazel 1941. - Inleiding tot de phaenomenologie van den godsdienst, 1948. - Van der Leeuw en K.Ph. Bernet Kempers, Beknopte geschiedenis van het kerklied, Groningen 1939.

Over Van der Leeuw

• W. Hofstee, Goden en mensen. De godsdienstwetenschap van Gerardus van der Leeuw 1890-1950, Kampen 1997 (met vermelding van de oudere literatuur).

Portret - Een portret van Van der Leeuw door J.T. Halbertsma hangt in het Academiegebouw Groningen, in de Senaatskamer (zie R.E.O. Ekkart en J. Schuller tot Peursum-Meijer, Groninger Academieportretten (Groningen 1978), nr. 181).

Bewaarplaats:
Universiteitsbibliotheek Groningen, afdeling Bijzondere Collecties

Toegangen:

In het archief-Van der Leeuw zijn drie gedeelten te onderscheiden: brieven, kleine publikaties (anders dan monografieën) en handschriftelijk materiaal (anders dan brieven).

De verzameling van ca. 750 brieven gericht aan Van der Leeuw is opgenomen in de NCC (Nederlandse Centrale Catalogus). Een uitdraai van dit bestand, alfabetisch op naam van afzender, is in de studiezaal Bijzondere Collecties van de UB Groningen te raadplegen. (Aanvraagnummer uokw 085A 038)

Een verzameling van door Van der Leeuw gepubliceerde recensies, artikelen, brochures, vlugschriften en stukjes in kranten en weekbladen (toaal ca. 1200) is onder de titel Verzameld Werk met het aanvraagnummer 'ET B- 30 in de UBG aanwezig. F. Sierksma bewerkte 'Dr G. van der Leeuw. Bibliographie zijner geschriften' (red. W. Vos), in: W.J. Kooiman en J.M. van Veen (red.), Pro Regno Pro Sanctuario, een bundel studies en bijdragen van vrienden en vereerders bij de zestigste verjaardag van Prof. Dr. G. Van der Leeuw (Nijkerk 1950), pp. 555-638 tot een catalogus van deze verzameling (toegevoegd aan 'ET B- 30). Er zijn drie dozen bijgeplaatst met recensies van werk van Van der Leeuw, preken en enkele radioredes en overdrukken. Dit materiaal is niet geordend en incompleet.
Het archief-Van der Leeuw bevat honderden preken, collegedictaten, lezingen, scripties, aantekeningen en dagboeknotities. Hiervan is een inventaris samengesteld, die op de studiezaal Oude en Kostbare Werken beschikbaar is.

Verwerving:
Het archief-Van der Leeuw is door de familie aan de Unversiteitsbibliotheek Groningen overgedragen.

Beperkingen voor raadpleging:
Het archief is uitsluitend voor wetenschappelijk onderzoek raadpleegbaar.

Een inventaris is beschikbaar.

Auteursrecht
Het auteursrecht is door de erven-Van der Leeuw overgedragen aan de Universiteitsbibliotheek Groningen.

Het publicatierecht berust bij de Universiteitsbibliotheek Groningen als eigenaar van het archief.

Aanvraaginstructie

Het materiaal in deze collectie kan worden aangevraagd door een mail te sturen naar Bijzondere Collecties.

Te citeren als:
Universiteitsbibliotheek Groningen, archief-Van der Leeuw.