Lourens Gerhard Marinus Baas Becking

Beknopt overzicht

Collectiebeschrijving gemaakt door: F. van Til, 2022

Titel: Archief van Lourens Gerhard Marinus Baas Becking

Herkomst: schenking?

Datering: ca. 1952

Omvang: 1 doos, jurist, (1853-1925)

Taal (materiaal): Nederlands, Engels

Samenvatting: archief van Lourens Gerhard Marinus Baas Becking (1895-1963), botanicus en microbioloog.

Collectienummer: UBG062

Instelling: Universiteitsbibliotheek Groningen

Bewaarplaats: Universiteitsbibliotheek Groningen, afdeling Bijzondere Collecties

Herkomst en verwerving

Biografie

Lourens Gerhard Marinus Baas Becking (Deventer 4-1-1895 - Canberra (Australië) 6-1-963) was de zoon van Marinus Ludovicus Baas Becking en Anna Maria Helena Berkhout.

Baas Becking begon in 1913 aan de studie voor chemisch ingenieur in Delft. Daarop studeerde hij in 1916 biologie in Utrecht, die hij in 1919 bij de botanicus Went cum laude afsloot. In Californië zette hij aan de Stanford University zijn studie voort, waar in 1921 zijn Ph.D. haalde. In hetzelfde jaar nog promoveerde hij cum laude bij Went in Utrecht op het proefschrift Radiation and vital phenomena, een moderne beschouwing over de fotosynthese.

Teruggekeerd naar Californië werd hij professor of biology aan de Stanford University. Daar kregen de thema's van onderzoek en theorie vorm die hem in later jaren zouden blijven bezighouden. De banden met Nederland werden ondertussen niet doorgesneden. In 1927/1928 gaf hij een serie colleges in Utrecht, getiteld: 'Over de algemeenheid van het leven'.

In 1930 volgt zijn benoeming tot hoogleraar in de algemene botanie te Leiden. Niet langer dan tien jaar is hij daar hoogleraar. Hoewel Baas Becking nog geen 10 jaar hortusdirecteur was, heeft hij veel voor de Leidse hortus betekend. Hij liet een systeemtuin aanleggen waarin hij de planten op families liet rangschikken. Ook liet hij de oudste plant van de hortus, de goudenregen die in 1601 in de hortus was geplant, behandelen volgens boomchirurgische methodes. Uit een van de verwijderde takken liet hij een houten beker vervaardigen die hij overhandigde aan Prinses Juliana die toen in Leiden studeerde. Onderzoek, onderwijs, hortus worden in de kortst mogelijke tijd grondig gereorganiseerd en vernieuwd, waarbij hij assistenten en studenten zowel als technisch en tuinpersoneel in een intensieve samenwerking weet te betrekken. Vijftien proefschriften verschijnen op uiteenlopend gebied van zijn hand. In 1934 verschijnt zijn boekje Geobiologie of inleiding tot de milieukunde. Het schetst de samenhang van de door hem verworven veelzijdige kennis rondom het thema: de levende organismen en de aarde. Gaia of leven en aarde is de titel van zijn intreerede in 1931.

Op een studiereis in 1937 (voor een groot deel gewijd aan de biologie van de zoutbereiding) maakte hij kennis met het belangrijke studiecentrum in de tropen dat 's Lands Plantentuin te Buitenzorg in Ned.-Indië was. Baas Becking, aanvankelijk voor de duur van 1940, wordt daar directeur. Eind januari vertrok hij daarom met zijn gezin naar Java. De vergaande plannen die hij ontwikkelde voor herstel van het wetenschappelijk onderzoek aan 's Lands Plantentuin vonden gehoor bij het Gouvernement, mits die zich onder zijn directoraat zouden voltrekken. Daarop keerde Baas Becking naar Nederland terug om zich van zijn verplichtingen in Leiden te kunnen losmaken. In mei 1940 overvielen de Duitsers West-Europa. Terugkeer naar Java was onmogelijk. Hij hernam, ondergedoken bij Unilever, zo goed mogelijk zijn wetenschappelijke arbeid: de literatuurlijst vermeldt voor 1942 alleen al zes publicaties.

In 1945 lukt het Baas Becking terug te keren naar Nederlands-Indië en zet hij zich in voor zijn medemens. Voor de hulp verleend bij het Rode-Kruiswerk ontvangt hij een hoge onderscheiding. In 1948 verlaat hij Indonesië en vertrekt naar Nouméa, Frans-Caledonië. Ongeveer twee jaar is hij daar verbonden aan de South Pacific Commission, die het wetenschappelijk onderzoek in dat gedeelte van de wereld wil coördineren. In 1952 vertrekt hij naar Australië. Hij wordt verbonden aan de Commonwealth Scientific and Industrial Research Organization en werkt eerst bij Fisheries Station te Cronulla en later te Canberra. Hij publiceert geregeld over uiteenlopende onderwerpen, waarbij de geobiologie van bacteriën de voornaamste plaats blijft innemen. Een aanmerkelijk deel van deze publicaties vindt men in de Proceedings van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Van een herziene en uitgebreide uitgave van het bekende Geobiologie of inleiding in de milieukunde is het niet meer gekomen, ondanks het feit dat Baas Becking er tot 1952 aan heeft gewerkt. De nu verouderde maar nog zeer waardevolle tekst bevindt zich in manuscriptvorm in enkele exemplaren in Nederland. (Over de lotgevallen van dit manuscript; zie H.F. Linskens in Vakblad voor Biologen 63 (1983) 230-232.) In de laatste drie jaren van zijn leven nemen zijn krachten snel af. Hij overlijdt 6 januari 1963 te Canberra.

Inventaris

Verwerving: schenking?

Toekomstige aanvullingen: Het betrof een eenmalige schenking; er komen geen aanvullingen.

Aanwijzingen voor de gebruiker

• Openbaarheidsbeperkingen
  De collectie is toegankelijk voor onderzoek. Voor raadpleging is een lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Groningen vereist.

• Beperkingen aan het gebruik
  Het materiaal uit deze collectie wordt uitsluitend ter inzage gegeven. Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen van toepassing.

• Reproductie
  Reproductie, voor zover toegestaan, conform de Tarieven en diensten Bibliotheek der Rijksuniversiteit Groningen. Het publicatierecht berust bij de Universiteitsbibliotheek Groningen als eigenaar van de collectie.

• Citeerinstructie
  Bij verantwoording van het gebruik dient de collectie als geheel, of het afzonderlijke item tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met een verkorte aanduiding.
  
  -Collectie: Universiteitsbibliotheek Groningen, Collectie Baas Becking.
  -Afzonderlijke items: Groningen, UB, Baas Becking.

• Aanvraaginstructie
  Het materiaal in deze collectie kan worden aangevraagd via de Bibliotheekcatalogus (Smartcat) of door een mail te sturen naar Bijzondere Collecties