Draadloze communicatie tijdens excursies

Onderwijs geven aan groepen studenten op externe locaties - bijzondere gebouwen of landschappen, musea, bij buitenactiviteiten - hoe doe je dat? En hoe doe je dat als je studenten ook nog eens op veilige afstand van elkaar moeten blijven? Diverse docenten binnen de Letterenfaculteit kwamen min of meer gelijktijdig met een vergelijkbare oplossing, namelijk een draadloos rondleidingssysteem zoals dat ook wel bij rondleidingen wordt gebruikt. Een van hen is Theo Spek, hoogleraar Landschapsgeschiedenis aan de RUG. Hieronder zijn ervaringen, aangevuld met die van Barend van Heusden (Kunst, Cultuur en Media), Louise Vanhee en Linda Nijenhof (Kunstgeschiedenis). Het betreffen de eerste experimenten, die helaas door verscherpte coronamaatregelen voorlopig stopgezet moesten worden.

Veldexcursies met draadloos rondleidingsysteem Axiguide Simplex 30

door Theo Spek, hoogleraar Landschapsgeschiedenis RUG

Aanleiding en doel

In ons bachelor- en masteronderwijs op het terrein van de landschapsgeschiedenis vormen veldwerk en excursies een belangrijk deel van ons programma, zowel in binnen- als buitenland. Veel van deze buitenactiviteiten bestaan uit wandelingen, fietstochten of eigen veldwerkopdrachten van 15-30 studenten en 1-2 docenten. De docent geeft onderweg op veel plekken uitleg over de opbouw en ontstaansgeschiedenis van het landschap, waarna zich meestal een discussie ontvouwt binnen de groep. Knelpunt bij met name fietsexcursies is dat het altijd lang duurt alvorens een lang lint van fietsen zich tijdens een stop verzameld heeft rond de docent. Bij wandelingen is het vaak lastig dat studenten die wat verder weg staan van de docent deze niet goed kunnen verstaan. Als gevolg van corona worstelden we bovendien met de vraag hoe we een groep van enkele tientallen personen tijdens een veldexcursie op voldoende onderlinge afstand van elkaar konden houden.

Aangespoord door de coronabeperkingen in ons onderwijs zochten wij als opleiding in de zomer van 2020 naar een geschikt rondleidingssysteem waarmee we bovengenoemde nadelen konden tegengaan. Een zoektocht op internet leidde tot de selectie van het Axiguide Simplex 30 systeem (prijs ca. € 1300). Hiermee kan een groep van maximaal 30 personen draadloos via de eigen mobiele telefoon met oortjes de uitleg van een gids met zender en microfoon volgen tot een afstand van circa 80 meter.

Hoe werkt het systeem?

De set blijkt heel klein en compact te zijn en in een kleine draagtas van 20x10x5 cm te passen, maar ook in een ruime jaszak of zijvak van een rugzak. Het systeem bestaat uit een router, een externe batterij, een antenne van circa 15 cm en een microfoon. De router zendt een wifi-signaal uit dat tot 80 meter bereik heeft. Bezoekers dienen in te loggen op dit wifinetwerk en vervolgens een bijbehorende webpagina aan te roepen met een speciale, simpele URL: 123axi.com. Op deze webpagina kunnen ze luisteren naar de gids, die via de microfoon de groep toespreekt. De Axiguide Simplex bestaat eigenlijk uit twee wifinetwerken: op het eerste kunnen de gids plus 14 deelnemers inloggen, op het tweede nog eens 15 personen. Wanneer een deelnemer tijdens de excursie verder dan 80 meter van de gids verwijderd raakt, wordt ook de verbinding met het wifinetwerk verbroken en dient bij terugkomst opnieuw de inlogprocedure te worden gevolgd.

Ervaringen in de praktijk

In september j.l. heb ik het Axiguide-systeem tweemaal getest tijdens veldexcursies in het Drentsche Aa-gebied en Zuid-Limburg met een groep van circa 30 studenten. Tevoren had ik voor alle deelnemers op een A4 de inloghandleiding geprint. Thuis laadde ik de nacht voor de excursie de externe batterij op, vergelijkbaar met het opladen van een mobiele telefoon. Het opladen duurde overigens verscheidene uren, dus kan niet kort voor de excursie ‘eventjes’ worden gedaan.

Aan het begin van de excursie verbond ik de kleine router met de externe batterij, de antenne en de microfoon. De microfoon hechtte ik via het bijbehorende knijpertje op de revers van mijn jas, de rest borg ik op in mijn jaszak. Op een rustige plek vroeg ik de studenten vervolgens om in te loggen op een van beide wifinetwerken. Beide waren zichtbaar op hun mobiele telefoon. De eerste (14 personen) is vrij snel vol, waardoor de rest op het tweede netwerk dient in te loggen. Ongeveer 80% van de deelnemers lukte het om in te loggen, de rest helaas niet. De oorzaak voor dit laatste hebben we nog niet achterhaald. Wel bleek het bij mensen die niet konden inloggen opvallend vaak om een Huawei-telefoon te gaan, dus wellicht is dat merk niet erg compatibel met Axiguide (punt van nader onderzoek). Na inloggen bleken de studenten mij heel duidelijk te kunnen horen (goede geluidskwaliteit), zowel wanneer zij wandelden op tientallen meters afstand alsook tijdens het fietsen. Als zodanig functioneerde het systeem dus prima. Wel leveren barrières als rijen dikke bomen en vooral huizenblokken (hoek omslaan) duidelijk problemen op: vaak verliezen de deelnemers dan het contact en moeten zij opnieuw inloggen. Dat is uiteraard irritant als je midden in een excursie zit. Ander klein knelpuntje voor mijzelf als gids is dat je tussen de excursiepunten door eigenlijk geen ‘small talk’ met iemand om je heen kunt doen zonder dat alle deelnemers dit kunnen horen. Een aan-uitknop op de microfoon zou welkom zijn, want niet iedereen zit te wachten op dit soort voor hen onnuttig gepraat.

Onze ervaringen zijn tot dusverre over het algemeen positief: eenvoudig en handzaam systeem dat goed werkt. Maar omdat we het systeem pas tweemaal hadden uitgeprobeerd toen de universiteit excursies als deze helemaal verbood vanwege het coronagevaar, moet het systeem in een later stadium nog verder getest worden.

Theo Spek, februari 2021

Andere ervaringen van Letterendocenten

Axiguide Simplex, het systeem dat Theo Spek gebruikt, is door de opleiding Landschapsgeschiedenis zelf aangeschaft. Studenten kunnen de uitgesproken tekst zelf op hun smartphone ontvangen. Een groot voordeel van dat systeem is dat de docent geen losse ontvangers hoeft mee te nemen en uit te delen. Studenten kunnen echter geen mondelinge vragen stellen via het systeem (chatten kan wel). Louise Vanhee heeft een identieke set, in bezit van Kunstgeschiedenis, uitgeprobeerd bij een bezichtiging van het Wall House. Zij en een student-assistent bleven daarbij buiten staan, terwijl de eerstejaarsstudenten binnen in het Wall House rondliepen. De eerste ervaringen waren niet positief, waarschijnlijk waren de afstand en de muren de oorzaak van een haperende verbinding. Haar collega Linda Nijenhof, die hetzelfde systeem gebruikte, was echter een stuk positiever. Door de verscherpte coronamaatregelen zijn verdere experimenten nog niet van de grond gekomen.

Barend van Heusden (Kunst, Cultuur en Media) gebruikte Axitour, een systeem dat geleend kan worden bij AV Services. Het gaat hier om een set met aparte ontvangers voor de studenten, die zelf ook kunnen spreken. In het masterprogramma Arts and Culture worden onder andere kunstwerken in de publieke ruimte bezocht en besproken. Dat ging met een groep van 8 studenten en Axitour prima. Echter, een hybride onderwijsvorm waarbij ook een deel van de studenten de excursie online kunnen volgen is hiermee niet mogelijk, zodat er geen vervolg aan het experiment kon worden gegeven.

In het kort

Mogelijke toepassingen. Excursies, zowel in de buitenlucht als binnen gebouwen. Wandelingen en fietstochten met uitleg door een docent.

Voordelen

• Studenten kunnen op afstand van elkaar en de docent blijven, terwijl de spreker toch goed verstaanbaar is. Dat is niet alleen met het oog op coronamaatregelen handig, maar bijvoorbeeld ook tijdens fietstochten.
• Bij het Simplex-systeem kunnen studenten de docent op de eigen smartphone ontvangen.

Nadelen

• Het Axiguide Simplex-systeem is eenrichtingsverkeer, studenten kunnen niet zelf spreken. Een Duplex-variant waarbij dat wel kan is beperkt tot 7 deelnemers.
• Afstand en obstakels als muren zijn mogelijk een belemmering voor een goede ontvangst.
• Mogelijk is het systeem niet compatibel met alle mobiele telefoons.
• Op de Axiguide zender zit geen mute knop (op de Axitour wel).

Kosten. Het Axiguide Simplex-systeem is door de opleidingen Landschapsgeschiedenis en Kunstgeschiedenis zelf aangeschaft (kosten plm. € 1300). Via AV Services kan een Axitour-set bestaande uit één zender en 30 ontvangers in een oplaadkoffer worden geleend. Hier kunnen ook bijpassende wegwerp-oortelefoons worden verkregen.

Leercurve. Het is verstandig de set voor het eerste gebruik even uit te proberen. Het verkennen van de mogelijkheden kost niet meer dan een half uur. Het is aan te raden, zeker bij het Axiguide systeem waarbij studenten via een smartphone op een website moeten inloggen, vooraf een instructie te sturen.

Aanvullende informatie

Websites van de leverancier:

• Axitour
• Axiguide