Van een nieuw medicijn in de strijd tegen kanker tot een medicijn die het leven van mensen met een hersenziekte draaglijker maakt: in de medicijnmarkt doen zich voortdurend hoopvolle ontwikkelingen voor. Goed nieuws tot dusver. Maar aan die nieuwe geneesmiddelen hangen stevige prijskaartjes. De medicijnuitgaven in ons land stijgen de laatste jaren dan ook aanzienlijk. Om inzicht te bieden in de problematiek rondom dure medicijnen organiseren Healthwise en het UMCG op 31 mei een symposium. Diverse sprekers uit verschillende vakgebieden komen die woensdagmiddag bijeen om samen een genuanceerde kijk op dit thema te geven.

Eén van de symposiumsprekers is Maarten Postma, hoogleraar farmaco-economie aan de Rijksuniversiteit Groningen en het UMCG. De term farmaco-economie is niet bij eenieder bekend. Kortgezegd wordt er met een farmaco-economische evaluatie berekend hoeveel gezondheidswinst een medische interventie oplevert. De uitkomsten van zo’n evaluatie zijn relevant voor vergoedingsaanvragen en beleidsbeslissingen rondom medicijnen. Op het moment dat de overheid advies nodig heeft over de inkoop van een nieuw (en prijzig) geneesmiddel, wordt dan ook de hulp van farmaco-economen ingeschakeld.

Kosteneffectiviteit van geneesmiddelen

Hoe een farmaco-economische evaluatie wordt uitgevoerd? “Met behulp van wiskundige modellen voeren wij een kosteneffectiviteitsanalyse van een geneesmiddel uit,” vertelt Maarten. “Hierbij zetten we de kosten, besparingen en gezondheidswinsten van medicijnen of vaccins tegen elkaar af. We berekenen hoe de uitgaven aan een nieuw geneesmiddel zich verhouden tot de opbrengsten en kunnen op basis hiervan advies geven over de vergoeding van een nieuw geneesmiddel.”

Maarten heeft een belangrijke adviesfunctie richting overheidsinstanties en farmaceutische organisaties. Naast zijn werkzaamheden als hoogleraar – namelijk het opleiden van farmaciestudenten, het begeleiden van PhD-studenten en het uitvoeren van onderzoek – is Maarten werkzaam als adviseur bij grote gezondheidsorganisaties, waaronder de World Health Organization. In het verleden is hij bovendien lid geweest van de Commissie Geneesmiddelen. “Destijds waren ‘dure medicijnen’ geen groot discussieonderwerp. Relatief dure geneesmiddelen gingen vrij geruisloos langs het bestuur en de vergoedingscommissie. Met de komst van steeds nieuwere en duurdere medicijnen is hier de afgelopen jaren meer aandacht voor gekomen.”

1 ton per gewonnen levensjaar

Om beter te kunnen begrijpen waar we het met elkaar over hebben, is het van belang om te weten wanneer een medicijn (te) duur is. Hoeveel mag een geneesmiddel doorgaans kosten? Een gevoelige kwestie – zo lijkt – waar de medische ethiek verschillende benaderingen voor zal geven. Wanneer we Maarten deze vraag voorleggen, geeft hij echter een eenduidig antwoord: “De vuistregel is dat een geneesmiddel per gewonnen levensjaar maximaal een ton mag kosten. Dit is de richtlijn die geldt in de Benelux; ieder land hanteert hier een eigen bedrag voor. In het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld mag een medicijn hoogstens 50.000 pond kosten per gewonnen levensjaar.”

Maarten geeft aan dat een mensenleven eigenlijk niet in geld is uit te drukken, maar dat dit nodig is om keuzes rondom medicijnenvergoeding mogelijk te maken. De rol van de farmaco-econoom hierbij is om te berekenen wat de gezondheidswinsten en kosten van een nieuw geneesmiddel zijn en of deze boven of onder het ijkpunt van een ton per extra levensjaar uitkomen.

Maar wat gebeurt er wanneer uit een evaluatie blijkt dat een bewezen effectief middel méér kost dan volgens de richtlijn is toegestaan? Volgens Maarten is hier een goed uitgedacht systeem voor…

Voorjaarssymposium

Dat en nog veel meer hoort u tijdens het voorjaarssymposium op 31 mei, waar Maarten Postma onder andere dieper inzoomt op de rol van de farmaco-economie in het gezondheidsbeleid. Ook geeft hij inzicht in de richtlijnen voor economische evaluaties, strategische modellering en noemt hij aandachtspunten voor de beleidsmakers zelf. Wat hij van de dag zelf verwacht? “Mijn verwachting is dat de verschillende partijen in de zorg elkaars perspectieven beter gaan begrijpen. Ik hoop dat we een kleine stap zetten naar betere oplossingen voor de problematiek rondom dure geneesmiddelen, dat zou prachtig zijn.”

Wilt u meer weten over de rol van farmaco-economie in het gezondheidsbeleid? Meld u dan aan voor het voorjaarssymposium!