De overgang van basis- naar voortgezet onderwijs en de invloed van peers op sociale integratie

Hoe zijn de relaties met leeftijdsgenoten in het basisonderwijs van invloed op schoolkeuze, schoolprestaties en sociale integratie op de middelbare school? En wat betekent dit voor de segregatie en (on)gelijkheid in het onderwijs? Deze vragen worden de komende vier jaar onderzocht door prof. dr. René Veenstra samen met dr. Jan Kornelis Dijkstra (beiden afd. Sociologie, Rijksuniversiteit Groningen) en dr. Thijs Bol en prof. dr. Herman van de Werfhorst (beiden Universiteit van Amsterdam).

Het onderzoeksteam zal data verzamelen over de netwerken van leerlingen in het laatste jaar van het basisonderwijs: met wie gaan ze om binnen de klas én buiten de klas (hun ‘ego-netwerk’)? Een jaar later wordt van dezelfde leerlingen het ego-netwerk in kaart gebracht, wanneer ze in de eerste klas van het voortgezet onderwijs zitten. Zo verwachten de onderzoekers uitspraken te kunnen doen over de sociale, gedragsmatige en academische aspecten van sociale integratie, en de invloed van peer relaties daarop.

Groeiende database Nationaal Cohortonderzoek Onderwijs

Veenstra en consorten ontvangen € 600.000 van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) om met hun onderzoek het kernbestand van het Nationaal Cohortonderzoek Onderwijs (NCO) te verrijken. Het NCO bouwt aan een toonaangevend databestand dat gebruikt kan worden voor zowel fundamenteel als beleidsgericht onderwijsonderzoek, en waaruit bovendien jaarlijks rapportages worden aangeboden aan alle Nederlandse basis- en middelbare scholen.

Het NCO maakt slim gebruik van al bestaande data en laat deze aanvullen met nieuw te verzamelen gegevens, waardoor de waarde van het totale databestand steeds verder toeneemt. Het is dan ook uitdrukkelijk de bedoeling dat de onderzoekers binnen één jaar na oplevering van de nieuwe data, deze beschikbaar stellen aan de wetenschappelijke gemeenschap.

Maatschappelijke relevantie

Met de aanvullingen op het NCO-kernbestand via dit zogeheten module-onderzoek, wil het NRO een bijdrage leveren aan maatschappelijk relevante vraagstukken. Het nu gehonoreerde project sluit aan op de toename van onderwijssegregatie en –ongelijkheid in Nederland. Veenstra c.s. verzamelen niet alleen nieuwe data om de kortetermijnuitkomsten bij de overgang van basis- naar voortgezet onderwijs te bestuderen, maar leggen ook de basis voor onderzoek naar de rol van de peer context op de volledige schoolloopbaan. Ook blijft het volgen van het groep-8-cohort uit dit project op lange termijn mogelijk binnen de NCO-database.

Meer infromatie: prof. dr. D.R. (René) Veenstra