Ontdekken wie je bent? Ervaringen met religie en cultuur in pleeggezinnen

24 Juni 2022 Oude Kerkweg 100, 6717 JS Ede 10:00 - 14:00

Soms hebben pleegkinderen van huis uit een ander geloof dan hun pleegouders. Andere pleegkinderen hebben van huis uit juist geen geloof. Soms valt een geloof samen met een culturele of etnische identiteit of een bepaalde levensstijl. Wat betekent het voor pleegkinderen om in een gezin op te groeien met een ander geloof? Wat hebben zij nodig?

Als pleegouder open je je hart, je huis en je wereld voor pleegkinderen. Als opvoeder ben je een rolmodel voor kinderen. In waarden en normen en ook in hoe je betekenis geeft aan kleinere en grotere keuzes die je maakt in je gezin. In dit symposium verkennen we hoe pleegouders omgaan met deze rol en wat ze daarin tegenkomen. We doen dit op basis van onderzoek naar religie, cultuur en pleegzorg.

We gaan in gesprek over de uitkomsten van het onderzoek en wat dit betekent voor pleegkinderen, pleegouders en voor de pleegzorgbegeleider.

Meld je hier aan!

Programma

9:15 Inloop

9:45 Ochtendprogramma onder leiding van Lili Monori Van Dijken, met onder andere:

• Onderzoekspresentatie Omgaan met religieuze verschillen in Pleegzorg, Brenda Bartelink
• Lili Monori van Dijken in gesprek met pleegouder Nieske Selles

• En bijdragen vanuit onderzoek en praktijk door Danielle Koot van Dees, Clementine Degener, Mehmet Day en Tjeerd van der Meer

Workshop aanbod

Lily Monori van Dijken, dichter en columnist, verhaalt graag over de kwaliteit van het leven in de breedste zin van het woord. Zij ontmoet graag mensen. Schrijft over hen. Het is haar uitlaatklep en schept ruimte om in contact te komen. Ze vangt verhalen op. Vanuit haar werk in het UMC Utrecht bijvoorbeeld om dichterbij de zorg te staan en als troost voor hen die het aanspreekt.

Onderzoeker Brenda Bartelink heeft aan achtergrond in de antropologie en sociologie van religie. Ze heeft ruime ervaring in onderzoek naar religieuze diversiteit in Nederland en daarbuiten. Ze deed onder andere kwalitatief onderzoek naar Afrikaanse christenen, zorg en welzijn in religieus diverse samenlevingen, religieuze minderheids- en migrantengemeenschappen in Nederland, de rol van vrouwen in christelijke gemeenschappen en religieus geïnspireerd sociaal activisme.

Brenda werkt als universitair docent aan de Faculteit Theologie en Religieweternschap en is als senior onderzoeker verbonden aan afdeling Pedagogische- en Onderwijswetenschappen van de Universiteit Groningen.

Projectleider Diana van Bergen is gespecialiseerd in onderzoek naar psychosociaal welzijn van jongeren. Haar onderzoek richt zich in het bijzonder op jongeren uit etnische en seksuele minderheidsgroepen, zoals jonge vrouwelijke migranten, LHBT jongeren en jongeren met een etnisch-religieuze minderheidsachtergrond in de pleegzorg.

Diana werkt als universitair hoofddocent bij de afdeling Pedagogische- en Onderwijswetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen

Dr. Danielle van de Koot is docent en onderzoeker bij het lectoraat Jeugd en Gezin van de Christelijke Hogeschool Ede. Afgelopen jaren deed ze postdoctoraal onderzoek naar omgaan met levensbeschouwelijke verschillen in pleegzorg. Daarnaast is ze coördinator en docent van de onderzoekslijn van de master Contextuele Benadering. 

Clementine Degener is hoofdocent bij de opleiding Social Work aan de Hogeschool Rotterdam. In november 2021 promoveerde zij aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij verrichte onderzoek naar etnische identiteit van pleegkinderen. Momenteel werkt ze aan een postdoc die gericht is op identiteitsversterkend handelen van jeugdzorgprofessionals.

Mehmet Day is als onderzoeker verbonden aan het Verwey-Jonker Instituut en schrijft aan de Erasmus Universiteit Rotterdam zijn proefschrift over de meervoudige identiteitsontwikkeling van jongeren. Als pedagoog houdt hij zich bezig met onderzoeken op het gebied van jeugd, opvoeding en onderwijs. Mehmet heeft in het verleden meerdere onderzoeken gedaan naar pleegzorg en diversiteit en adviseert verschillende jeugd- en pleegzorgorganisaties over dit vraagstuk.

Tjeerd van der Meer is geestelijk verzorger bij Jeugdhulp Friesland sinds 2007. Hij initieerde in die organisatie het domein zingeving door professionals te trainen en voor cliënten een passend aanbod te genereren. Tevens is hij voorzitter van Sichtpunt, het centrum voor levensvragen in Friesland. Hij is getrouwd en heeft 4 kinderen en woont in Leeuwarden.

Nieske Selles- ten Brinke: 

Mijn naam is Nieske Selles- ten Brinke. Ik ben geboren in het jaar 1981 en sinds Januari 2002 ben ik gelukkig getrouwd met Allard. Samen hebben we vijf kinderen, waarvan drie pleegkinderen. We wonen in Ermelo, waar ook de ouders van Allard in een mantelzorgwoning bij ons wonen. Ons huis hebben we de naam ‘Share your life’ gegeven. We vinden het belangrijk en fijn om ons leven te delen met mensen die God op ons pad brengt.

Als tiener kreeg ik al belangstelling voor pleegzorg, en dat is na ons huwelijk onze gezamenlijke passie geworden. Samen met onze twee zonen mogen we met veel liefde voor drie kwetsbare kinderen zorgen. Het is prachtig om te zien hoe zij opgroeien tot zelfstandige jonge mensen en het is een mooie uitdaging om ook hun eigen familie te blijven betrekken in hun leven. Over onze ervaringen met pleegzorg schrijf ik regelmatig een blog op deze site. Ook heb ik twee boeken geschreven voor (pleeg)kinderen over het wonen in een pleeggezin.

Workshops

Pleegzorg Professionals

Dealen met Dilemmas rond religie.

Religieuze verschillen in pleeggezinnen kunnen leiden tot vragen, en soms ook spanningen voor pleegkinderen, ouders en pleegouders. Zo kunnen pleegkinderen druk ervaren om het geloof van ouders te praktiseren en/ of doen ze erg hun best zich aan te passen aan de religieuze gewoonten en gebruiken van het pleeggezin. Ook kunnen de behoeften van pleegkinderen in de loop van de tijd veranderen. Waar ze zich vroeg in de plaatsing en op jongeren leeftijd sterk oriënteren op het pleeggezin, staat in de puberteit vaak het zoeken naar de eigen identiteit centraal. Vragen over religie en afkomst kunnen dan prominenter worden. In deze workshop verkennen we met pleegzorg professionals aan de hand van praktijkvoorbeelden welke vraagstukken zich in pleeggezinnen kunnen voordoen rond religie en religieuze verschillen. We kijken welke (verschillende) rollen, pleegouders en biologische ouders kunnen innemen ten aanzien van religieuze vraagstukken. Professionals lichten toe wat zij denken dat pleegzorgbegeleider en pleegzorgorganisatie nodig hebben aan kennis en vaardigheden hebben zij nodig om dilemma’s rond religie te voorkomen, signaleren en adequaat te begeleiden?

Onderzoeker Brenda Bartelink heeft aan achtergrond in de antropologie en sociologie van religie. Ze heeft ruime ervaring in onderzoek naar religieuze diversiteit in Nederland en daarbuiten. Ze deed onder andere kwalitatief onderzoek naar Afrikaanse christenen, zorg en welzijn in religieus diverse samenlevingen, religieuze minderheids- en migrantengemeenschappen in Nederland, de rol van vrouwen in christelijke gemeenschappen en religieus geïnspireerd sociaal activisme.

Brenda werkt als universitair docent aan de Faculteit Theologie en Religieweternschap en is als senior onderzoeker verbonden aan afdeling Pedagogische- en Onderwijswetenschappen van de Universiteit Groningen.

Projectleider Diana van Bergen is gespecialiseerd in onderzoek naar psychosociaal welzijn van jongeren. Haar onderzoek richt zich in het bijzonder op jongeren uit etnische en seksuele minderheidsgroepen, zoals jonge vrouwelijke migranten, LHBT jongeren en jongeren met een etnisch-religieuze minderheidsachtergrond in de pleegzorg.

Diana werkt als universitair hoofddocent bij de afdeling Pedagogische- en Onderwijswetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen

Pleegouders

Verschillen in de culturele of religieuze achtergrond tussen pleegkinderen en pleegouders merk je vaak in het dagelijks leven als pleeggezin. Bij het vlechten van het haar, keuze voor het eten, het vieren van feestdagen, en het al dan niet samen meedoen aan religieuze rituelen of uitingen. Soms is het zoeken naar wat het beste past bij jullie pleeggezin. En hoe je je pleegkind goed kan ondersteunen bij het vormen van zijn identiteit. 
In deze workshop gaan pleegouders met elkaar in gesprek over hun ervaringen met cultuur en religie in hun pleeggezin aan de hand van prikkelende stellingen. Ben je pleegouder en wil je je ervaring delen of wil je ervaringen ophalen? Heb je praktische tips? Dan ben je bij deze workshop aan het goede adres. We nodigen ook professionals in de pleegzorg van harte uit om deel te nemen aan deze workshop. 

Pleegzorg.nl is het online platform voor de pleegzorg. Om pleegouders te versterken in hun rol. Om geïnteresseerden kennis te laten maken met pleegzorg. En om professionals te ondersteunen in hun werk, met betrouwbare kennis en handige verwijzingen.

Op de website van pleegzorg.nl kun je:

• informatie over pleegzorg vinden in de bibliotheek
• leren via trainingen, workshops, e-learning en meer in de gids
• andere pleegouders ontmoeten in de besloten community

Basma Djemni is communitymanager bij pleegzorg.nl en de Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen. Ze verbindt pleegouders met elkaar, zowel online als offline. Basma is op dit moment samen met haar man pleegouder van twee kinderen en heeft zich eerder ingezet als netwerkpleegouder. 

Tiks in Tune

Dompel je onder in de wereld van een pleeggezin dat het (fictieve) Tiks-geloof aanhangt en ontdek meer over je eigen overtuigingen en afwegingen. Je ontmoet Mirjam, moeder Mami en pleeggezin Benyam-Rademaker. ‘Tiks-in-tune’ is een educatief en interactief spel, door Charissa Bakema en Danielle van de Koot ontworpen op basis van de resultaten van onderzoek onder pleegouders en pleegzorgwerkers. In deze workshop spelen een verkorte kennismakingsvariant van dit spel.

Dr. Danielle van de Koot is docent en onderzoeker bij het lectoraat Jeugd en Gezin van de Christelijke Hogeschool Ede. Afgelopen jaren deed ze postdoctoraal onderzoek naar omgaan met levensbeschouwelijke verschillen in pleegzorg. Daarnaast is ze coördinator en docent van de onderzoekslijn van de master Contextuele Benadering.

Identiteitsversterkend handelen in het alledaagse: samen met pleegouders en pleegzorgwerkers verkennen we vanuit theorie en praktijk manieren om sociale identiteiten (waaronder culturele, religieuze en etnische identiteiten) van pleegkinderen te versterken

Pleegkinderen die dagelijks te maken hebben met verschillen in cultuur, etniciteit of religie vinden het lastig om verschillende (en soms conflicterende) deelidentiteiten te verwerken in een eigen coherent verhaal over zichzelf. Daarom is het van belang dat pleegouders en pleegzorgmedewerkers identiteitsversterkend  handelen. Tijdens deze workshop gaan we nader onderzoeken wat identiteitsversterkend handelen in de context van de pleegzorg kan betekenen voor verschillende betrokken personen.

Clementine Degener is hoofdocent bij de opleiding Social Work aan de Hogeschool Rotterdam. In november 2021 promoveerde zij aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij verrichte onderzoek naar etnische identiteit van pleegkinderen. Momenteel werkt ze aan een postdoc die gericht is op identiteitsversterkend handelen van jeugdzorgprofessionals.

Omgaan met spanning tussen ouders en pleegouders

Als een kind uit huis wordt geplaatst en in een pleeggezin gaat wonen, blijven de ouders vaak achter. Zij vormen de blinde vlek van de huidige jeugdhulp. Voor het kind is het echter cruciaal dat de ouders betrokken blijven en dat er oog is voor religieuze, culturele en pedagogische kenmerken van het gezin van herkomst. Hoe kun je als pleegzorgwerker pleegouders helpen om de samenwerking met ouders vorm te geven? En hoe kun je ouders begeleiden in het behouden van hun plek? Hoe zorg je voor een gedeelde wereld voor het kind? En hoe hanteer je spanning als er grote verschillen zijn tussen ouders en pleegouders? Daarover geeft Martine Noordegraaf, samen met een ervaringsdeskundige ouder een workshop. Er worden tips gedeeld die afkomstig zijn  van jongeren, ouders, pleegouders, gezinshuisouders en experts vanuit een driejarig intensief onderzoek naar samenwerking tussen ouders en opvoeders. In het onderzoek werden meer dan 60 mensen bevraagd op wat volgens hen samenwerking constructief maakt. Noordegraaf: “we zijn onder de indruk geraakt van de inzet van zowel ouders als pleegouders in het komen tot een samenwerkingsrelatie. Dit lijkt te lukken als beiden elkaars positie erkennen en wanneer er een team rondom het kind wordt gevormd”

Martine Noordegraaf is pedagoog en is gepromoveerd op een onderzoek naar de alledaagse praktijk van hulpverleningsgesprekken. Vanaf september 2008 werkt Martine op de Christelijke Hogeschool Ede. Naast haar functie als lector Jeugd en Gezin is zij werkzaam als opleidingsdocent Onderzoek aan de bacheloropleiding Sociaal Werk en de masteropleidingen Contextuele Benadering en Speltherapie. Met haar lectoraat doet zij onderzoek naar professioneel opvoeden in duurzame gezinsvormen en naar therapie voor jeugd en gezin. De hulpverlening aan Jeugd en Gezin heeft haar hart.

Mijn Pad

Mijn Pad is een tool om jongeren hun eigen plannen te laten formuleren.

Vergeleken met thuiswonende leeftijdsgenoten hebben jongeren in de jeugdhulpverlening meer moeite met de overgang naar volwassenheid. Vaak ontbreekt het aan motivatie of vaardigheden om een toekomstplan te maken. In de praktijk worden de toekomstplannen vóór hen gemaakt door de volwassenen om hen in plaats van dóór henzelf. 

Het is belangrijk om in de jeugdhulp stil te staan bij identiteitsontwikkeling van jongeren door de eigen regie te stimuleren. 

Mijn Pad is een tool die daarbij kan helpen omdat de jongeren zelf eigenaar zijn van hun plan en omdat belangrijke volwassenen om de jongere heen, ruimte geven voor deze eigen regie. De houding van de volwassene is hierbij van groot belang. 

In de jeugdhulp en in de opvoeding komt het dilemma ‘sturen versus loslaten’ regelmatig naar voren. De regie bij een jongere laten levert vaak dilemma’s op. We bespreken tijdens deze workshop hoe je als belangrijke volwassene in het leven van een pleegjongere steunend kan zijn in het geven van regie en daarmee de ontwikkeling van identiteit kan stimuleren.

Martine Bink Hogeschool Rotterdam

Morele Jamsessie

In deze steeds meer divers wordende samenleving spelen persoonlijke waarden en normen een steeds grotere rol. Wanneer merk je dat die botsen met die van anderen? In welke situaties kom je dat tegen? Hoe heb je daar een zinvol gesprek over met elkaar? In deze workshop zoeken we naar het begin van een antwoord. Aan de hand van een praktische methode die het gesprek over waarden en normen in een concrete situatie bespreekbaar maakt leert u ontdekken hoe het bij u zit.

Tjeerd van der Meer is geestelijk verzorger bij Jeugdhulp Friesland sinds 2007. Hij initieerde in die organisatie het domein zingeving door professionals te trainen en voor cliënten een passend aanbod te genereren. Tevens is hij voorzitter van Sichtpunt, het centrum voor levensvragen in Friesland. Hij is getrouwd en heeft 4 kinderen en woont in Leeuwarden.

Meervoudige identiteitsontwikkeling als opgroei- én opvoedtaak

Veel pleegkinderen hebben een andere culturele of religieuze achtergrond dan hun pleeggezin. Zij zijn van nature wel benieuwd wat hun achtergrond is. En ze hebben deze kennis nodig om hun eigen identiteit te vormen. In deze interactieve workshop gaan we het hebben over het belang van een positieve meervoudige identiteitsontwikkeling en de rol van opvoeders in de ondersteuning van jongeren in deze opgroeitaak.

Mehmet Day is als onderzoeker verbonden aan het Verwey-Jonker Instituut en schrijft aan de Erasmus Universiteit Rotterdam zijn proefschrift over de meervoudige identiteitsontwikkeling van jongeren. Als pedagoog houdt hij zich bezig met onderzoeken op het gebied van jeugd, opvoeding en onderwijs. Mehmet heeft in het verleden meerdere onderzoeken gedaan naar pleegzorg en diversiteit en adviseert verschillende jeugd- en pleegzorgorganisaties over dit vraagstuk.