Scientific understanding of students in the picture

Leerkracht en leerlingen bouwen samen aan wetenschappelijk inzicht

Bovenbouwleerlingen zijn nieuwsgierig naar wetenschappelijke fenomenen, maar uiten dat niet spontaan. De kunst voor de leerkracht is om deze nieuwsgierigheid boven tafel te krijgen. De rol van de leerkracht tijdens wetenschaps- en technologieonderwijs kan vele vormen aannemen. Hèt recept voor de wetenschaps- en technologieles bestaat niet. Echter, voor alle lessen geldt dat uitgaan van nieuwsgierigheid en enthousiasme van leerlingen, dit stimuleren door open, denk-stimulerende vragen te stellen en zo het wetenschappelijk inzicht van leerlingen tot uiting laten komen een goede combinatie blijkt te zijn. Dit concludeert Sabine van Vondel in haar proefschrift.

Wetenschappelijk inzicht wordt steeds belangrijker in de huidige maatschappij. Het doen ontluiken en stimuleren van deze talenten in de vorm van wetenschaps- en technologieonderwijs zal in toenemende mate onderdeel worden van het basisschoolcurriculum. Op verschillende basisscholen in Noord Nederland heeft Sabine van Vondel, binnen het onderzoeksprogramma TalentenKracht, Video Feedback Coaching (VFCt) ingezet om bovenbouw leerkrachten op dit gebied te ondersteunen bij hun professionalisering. Leerkrachten leren verschillende pedagogisch-didactische strategieën in te zetten, namelijk de wetenschappelijke methode, het stellen van vragen die leerlingen stimuleren tot en ondersteunen bij wetenschappelijk redeneren. Leerkrachten werden ondersteund in dit proces door het reflectief terugkijken van eigen beelden van de les onder begeleiding van Van Vondel.

Maar werkt dit ook? Vanuit de complexiteitstheorie is de VFCt geëvalueerd. Daarbij keek Van Vondel naar het niveau van wetenschappelijk inzicht van leerlingen en hoe dit tot uiting komt in interactie met de leerkracht. Door gedetailleerd te kijken naar de interactie vond zij dat complexere niveaus van wetenschappelijk inzicht worden bereikt door een gezamenlijke investering van leerkracht en leerlingen. Uit haar onderzoek blijkt dat leerkrachten wetenschaps- en technologieonderwijs kunnen optimaliseren door door te vragen op antwoorden van leerlingen of door het uiten van aanmoedigingen. Hierdoor krijgen leerlingen meer kansen om te redeneren. Dit biedt vervolgens weer meer gelegenheid voor de leerkracht om vragen te stellen. Door trajecten van individuele klassen in kaart te brengen en te focussen op de interactie wordt zichtbaar dat leerkrachten en leerlingen samen bouwen aan wetenschappelijk inzicht.

Sabine van Vondel deed haar promotieonderzoek bij de afdeling Ontwikkelingspsychologie van de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, onderzoeksschool Graduate School of Behavioral and Social Science. Het werd gefinancierd door de RUG en het Platform bètatechniek. Zij is postdoc-onderzoeker bij de RUG en psycholoog bij OCRN Kinder- en jeugd GGZ.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/1d9f8b1e-9d07-4e36-95f0-180fd8c85105