Peer relationships in the transition from primary to secondary education
| Promotie: | S.J. (Sofie) Lorijn |
| Wanneer: | 11 juli 2024 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotor: | prof. dr. D.R. (René) Veenstra |
| Copromotor: | A.M. (Lydia) Laninga-Wijnen, M |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Gedrags- en Maatschappijwetenschappen |
Onderlinge relaties van leerlingen bij overgang van groep 8 naar brugklas
De overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs biedt kansen voor de sociale relaties van leerlingen. Ondanks de zorgen van adolescenten over relaties met leeftijdsgenoten, zijn veel leerlingen minder eenzaam en meer gehecht aan klasgenoten in de brugklas dan in groep 8. Een speciale groep zijn echter leerlingen die in groep 8 gepest of afgewezen werden. Uit het onderzoek van Sofie Lorijn blijkt dat deze leerlingen het meest van een frisse start profiteren, ook al blijven ze tegelijkertijd het meest kwetsbaar.
Leerlingen maken zich met name zorgen over hun relaties met klasgenoten tijdens de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs. Het proefschrift onderzocht hoe relaties met leeftijdsgenoten veranderen in de overgang van groep 8 naar de brugklas en hoe (veranderingen in) relaties met leeftijdsgenoten van invloed zijn op de sociaal-emotionele ontwikkeling en schoolprestaties in deze overgang.
De resultaten lieten zien dat schoolovergangen relaties met leeftijdsgenoten kunnen verbeteren. Veel leerlingen voelden zich minder eenzaam en meer verbonden met klasgenoten in hun nieuwe groep in de brugklas. Vooral leerlingen met een lagere sociale positie op de basisschool halen voordeel uit de overgang naar een nieuwe klas op de middelbare school. Niettemin blijven deze leerlingen kwetsbaar en lopen ze het grootste risico op een lager sociaal-emotioneel welzijn en lagere leerprestaties. Leerlingen die afgewezen of gepest werden, daalden bijvoorbeeld het meest in eenzaamheid tijdens de COVID-19 pandemie, maar bleven tegelijkertijd eenzamer dan leerlingen die geaccepteerd werden. Adolescenten die afgewezen werden door klasgenoten bereikten vaker een lager schoolniveau in de vroege volwassenheid.
Scholen kunnen de positieve aspecten van schoolovergangen benadrukken om de zorgen van leerlingen te verminderen. Het is belangrijk dat middelbare scholen op de hoogte zijn van de sociale positie van leerlingen op de basisschool om leerlingen die het meeste risico lopen vroeg te identificeren en bij te staan en een sociaal veilig klimaat bieden om academische ontwikkeling te bevorderen.