Time-place learning
| Promotie: | Dhr. C. (Kees) Mulder |
| Wanneer: | 17 april 2015 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotors: | prof. dr. E.A. (Eddy) van der Zee, prof. dr. M.P. Gerkema |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Science and Engineering |
Rol biologische klok in geheugenprocessen bij veroudering
Kees Mulder deed verrassende ontdekkingen over de rol van de biologische klok bij het geheugen voor tijd en plaats - het zogeheten Tijd-Plaats Leren - dat zeer gevoelig is voor effecten van veroudering en neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer.
Net als mensen kunnen dieren onthouden wanneer en waar belangrijke gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Het type geheugen dat gebruikt wordt voor Tijd-Plaats Leren (TPL), lijkt erg op het menselijke episodisch (wat-waar-wanneer) geheugen. Het is aangetoond dat dieren een intern kloksysteem gebruiken voor TPL, maar er is weinig bekend over de specifieke rol van deze biologische klok bij geheugenvorming. Mulder onderzocht de rol van een aantal biologische-klokcomponenten en de effecten van veroudering op TPL.
Zijn onderzoek leverde drie opvallende bevindingen op: 1) In tegenstelling tot wat werd verwacht, bleek een set klokgenen, de Per genen, niet vereist voor TPL, terwijl een andere set klokgenen, Cry genen, wel vereist zijn. Deze opmerkelijke bevinding dwingt het veld van de chronobiologie om de functionele rol van deze genen in TPL te herzien. 2) De belangrijkste klok in het brein, die bijna alle dagelijkse ritmes reguleert, bleek overbodig voor TPL. Een ander nog ongeïdentificeerd kloksysteem neemt dus de leiding in TPL. 3) Het kunnen aanleren van TPL gaat verloren bij veroudering. Oude individuen kunnen nog wel TPL laten zien als ze vanaf jonge leeftijd zijn getraind, maar ze lijken het vermogen verloren te hebben om te vergeten en het geheugen aan te passen. Concluderend, Mulder heeft laten zien dat TPL een waardevol paradigma kan zijn om de rol van de biologische klok in geheugenprocessen te bestuderen, in het bijzonder bij veroudering.
Kees Mulder deed zijn promotieonderzoek bij de afdeling Moleculaire Neurobiologie van het Centre for Behaviour and Neurosciences (CBN) van de RUG. Hij vervolgt zijn loopbaan als postdoc bij de onderzoeksgroep van Ellen Nollen, onderzoeksinstituut ERIBA, Universitair Medisch Centrum Groningen.