1,3 Miljoen aan chemische subsidies voor RUG onderzoekers

RUG-onderzoekers hebben vijf ECHO-subsidies van elk 260 duizend euro ontvangen van onderzoekfinancier NWO. Drie gingen naar biomedisch onderzoek, twee naar onderzoek naar duurzaamheid & techniek.

De ECHO-subsidies (‘Excellent CHemisch Onderzoek’) zijn bedoeld om grensverleggend onderzoek mogelijk te maken, dat de basis kan vormen voor toekomstige wetenschappelijke thema’s.

Betere enzymen

Hoogleraar synthetische organische chemie Ben Feringa kreeg een subsidie voor onderzoek naar katalysatoren die met licht schakelbaar zijn. Een katalysator versnelt een chemische reactie. Bij sommige reacties kunnen twee typen eindproducten ontstaan, die elkaars spiegelbeeld zijn. Wanneer het eindproduct een geneesmiddel is, is vaak één van beide vormen actief, terwijl de andere vorm soms voor ernstige bijwerkingen kan zorgen. De katalysatoren die Feringa wil onderzoeken kunnen allebei de vormen of één van beide maken. Met lichtpulsjes is te sturen wat ze maken.

Opslag van waterstof

Hoogleraar moleculaire anorganische chemie Sjoerd Harder gaat de eigenschappen van magnesium hydride bestuderen. Deze verbinding in de belangstelling voor gebruik bij de opslag van waterstof. Waterstof, bijvoorbeeld gemaakt uit water met behulp van wind- of zonne-energie, kan een groen alternatief voor fossiele brandstof worden, mits het efficiënt en veilig is op te slaan. Harder wil meer te weten komen over de manier waarop magnesium de waterstof opneemt en afstaat, door kleine moleculaire clusters magnesiumhydride te bestuderen.

Enzym op een draadje

Marco Fraaije (adjunct hoogleraar biochemie & moleculaire biologie) werkt samen met collega’s uit het UMCG aan een manier om enzymen aan een electrode te koppelen. Via die electrode moet het mogelijk zijn het enzym aan en uit te schakelen. Zijn belangstelling gaat uit naar enzymen die in het lichaam geneesmiddelen afbreken. De afbraakproducten kunnen nuttig zijn, maar ook schadelijk. Het systeem met de electrode moet het mogelijk maken de afbraakproducten in detail te bestuderen.

Snellere simulaties

Siewert-Jan Marrink, hoogleraar moleculaire dynamica wil simulatieprogramma’s waarmee de interactie tussen atomen zijn te berekenen, verbeteren. Hij is geïnteresseerd in de manier waarop eiwitten en biologische membranen (die bestaan uit vetten) op elkaar reageren. Simulaties zijn nu vaak of snel, of gedetailleerd. Het ECHO-project moet snelle simulaties opleveren die waar nodig zeer gedetailleerd zijn.

Reactievaatjes in de cel

Hoogleraar moleculaire celbiologie Ida van der Klei zal het ontstaan van peroxisomen gaan bestuderen. Peroxisomen zijn een soort ‘reactorvaatjes’ in de cellen, die onder meer giftige afvalstoffen onschadelijk maken. Niet goed werkende peroxisomen kan bij mensen leiden tot ziekte en een vroegtijdige dood. Meer kennis van de manier waarop de peroxisomen ontstaan uit het zogenaamde ‘endoplasmatisch reticulum’ kan helpen dit soort ziekten beter te begrijpen.

In totaal deelde NWO-chemische wetenschappen voor 8,5 miljoen euro  aan subsidies uit, verdeeld over 27 projecten.