Nieuwbouw RUG onderzoeksstation ‘De Herdershut’ op Schiermonnikoog feestelijk geopend

De bijna 40 jaar oude ‘Herdershut’ van de Faculty of Science and Engineering (FSE) heeft plaatsgemaakt voor een modern en duurzaam gebouw met verbeterde faciliteiten. Vrijdag was de vanwege lockdowns uitgestelde feestelijke opening van het nieuwe onderzoeksstation dat vorig zomer is opgeleverd. De biologen van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) verrichten vanuit hier belangwekkend ecologisch veldonderzoek op Schiermonnikoog.

De nieuwe Herdershut heeft een grotere onderwijsruimte, verbeterde ICT, twee moderne labs en betere slaap- en verblijfsfaciliteiten. Het gebouw is volledig gasloos en daarnaast zorgen zonnepanelen en duurzame warmteopwekkingen voor energiebesparing.

De onderzoekers en studenten zijn enthousiast over het nieuwe onderkomen, en de universiteit hecht veel waarde aan uitstekende faciliteiten voor onderzoek: “Het mooie is dat de ecologische studies die hier lokaal wordt gedaan, onlosmakelijke connecties hebben met wereldwijde vraagstukken over veranderingen in biodiversiteit en klimaat”, zegt Hans Biemans, vicevoorzitter van het College van Bestuur van de RUG. “Het is onderdeel van de missie van de RUG om hieraan een bijdrage te leveren en daarbij past dit duurzame gebouw met moderne voorzieningen.”

Klimaatverandering

"Het veldstation op Schiermonnikoog biedt inderdaad unieke kansen voor ecologisch onderzoek, ook omdat het om lange termijn gaat," vertelt hoogleraar Ecologie Han Olff. "We proberen te begrijpen hoe planten en dieren zich langzaam aan hun leefomgeving aanpassen, onder andere onder invloed van lokale factoren, maar ook door klimaatverandering. Al tientallen jaren loopt bijvoorbeeld ons onderzoek naar broedende scholeksters, waar we een enorme afname zien als gevolg van steeds vaker overstromende kwelderlandschap. Ook kunnen we middels satellietzenders een grote groep lepelaars volgen langs hun hele trekweg via het Iberisch schiereiland tot aan Mauretanië en daarmee belangrijke broed- en voedselgebieden beter beschermen. Daarnaast is ons vegetatie-onderzoek op de kwelder, waarbij we kijken naar het effect van grazende ganzen, hazen en koeien, een van de langstlopende ter wereld."

Nieuwe generatie opleiden

Voor de nieuwe generatie biologen is veldwerk kunnen doen in een zo natuurlijk mogelijke omgeving onmisbaar volgens Olff. "Door goed te leren observeren worden ze opgeleid om te helpen de grote problemen waar de wereld voor staat op te lossen, en dat zijn problemen die sterk raken aan de ecologie. Ons nieuwe en milieuvriendelijke gebouw heeft echt een goede uitstraling voor het soort onderzoek waar wij voor staan. Een wens voor de toekomst dat we ook met het buitenterrein om het gebouw aan de slag willen gaan: het is eigenlijk het enige stukje in de polder dat nooit intensief is beboerd. We willen er een soort mini-natuurreservaatje van gaan maken, wat ook voor onderzoekers en studenten een nog inspirerender omgeving zal maken."

Ontwerp Herdershut

Het nieuwe onderzoeksstation (500m2) is een ontwerp van RUG-architect John Timmer en bestaat uit twee in elkaar geschoven bouwdelen met een houten afwerking. Het biedt dertien slaapvertrekken met 39 slaapplaatsen in totaal, een woonkamer, een keuken en goed sanitair voor een comfortabele en miva-toegankelijke verblijfslocatie. Een moderne onderwijsruimte en twee labruimten maken het gebouw geschikt voor onderzoekers en studenten van de RUG.

Duurzaamheid

Het nieuwe gebouw is volledig gasloos. De totale energievraag neemt met tweederde af door optimale isolatie, een laagtemperatuur-verwarmingssysteem met warmtepompen en 50 zonnepanelen op het dak. Ook is het gebouw in twee delen te splitsen, waarbij de installaties in het in de winter ongebruikte deel uitgeschakeld kunnen worden. Mede hierdoor bedraagt de energieprestatiecoëfficiënt van het complex slechts 0,2.

"Duurzaamheid is een belangrijk thema voor onze faculteit,” vertelt Esther Marije Klop, bestuurslid en portefeuillehouder Middelen van de Faculty of Science and Engineering. “Het heeft een belangrijke plek in ons Strategisch Plan. Niet alleen doen onderzoekers van onze faculteit onderzoek dat bijdraagt aan een duurzame planeet, maar we proberen in onze dagelijkse activiteiten ook zo duurzaam mogelijk te zijn en daar stappen voorwaarts in te maken. We zijn dan ook heel blij met deze nieuwe Herdershut: een mooi voorbeeld van wat mogelijk is vandaag de dag op het gebied van duurzaamheid."

Burgemeester: “passende aanwinst”

Ook burgemeester Ineke van Gent van Schiermonnikoog is enthousiast over de nieuwe aanwinst voor het eiland: “Deze nieuwbouw van de Rijksuniversiteit Groningen is een prachtige uitwerking van de energieuitdaging die we hier op Schiermonnikoog zijn aangegaan, waarbij gasloos bouwen en slim nadenken over energiebesparende oplossingen belangrijke uitgangspunten zijn. De Herdershut past daarnaast mooi in het landschap en bij de sfeer en stijl van de bestaande bebouwing op het eiland. We zijn blij met de RUG en hun onderzoek op ons eiland.”

Bouwteam

Het bouwproject is gerealiseerd door installateur Pranger&Rosier en het lokale Bouwbedrijf Dijkstra. In minder dan een jaar tijd hebben zij de complexe prefabconstructie met schuinoplopende gevels en ineengeschoven dakelementen met verschillende hellingshoeken opgeleverd, waarbij ook veel energie is gestoken in het aanbrengen van extra installatietechniek.

Meer informatie

Kijk voor meer informatie over de bouw van de Herdershut op:

www.rug.nl/GroundbreakingWork

Meer foto's van de nieuwe Herdershut: