De economische geografie van geluk

Is geografie van belang als het gaat om geluk? In hoeverre beïnvloedt waar we leven hoe we ons voelen en waarom? Hoogleraar economische geografie Dimitris Ballas stelt dat deze vragen nog niet de aandacht hebben gekregen die ze verdienen in de groeiende hoeveelheid interdisciplinair onderzoek naar de determinanten van subjectief geluk en welzijn.

Ons geluk is niet alleen afhankelijk van wat we als individu hebben. Het hangt ook af van het geluk van anderen. Daarom is het belangrijk om een beter inzicht te krijgen in de factoren die van invloed zijn op onze perceptie van groeps- en plaatsidentiteit, gevoelens van verbondenheid en het vermogen om ons solidair te voelen met andere mensen en plaatsen. Een geografische dimensie toevoegen aan het debat kan een afweging van onderlinge afhankelijkheid tussen mensen in verschillende buurten, steden, regio's en landen en uitingen van solidariteit met zich meebrengen, zoals bijvoorbeeld de recente steun aan vluchtelingen in Europa, zelfs door mensen die zelf niet veel hebben.

Ballas ziet een groot potentieel en noodzaak voor economisch geografen om zich met onderzoek naar geluk bezig te houden, om beter te begrijpen in welke mate geluk kan worden toegeschreven aan individuele, huishoudelijke en contextuele omstandigheden en kenmerken - en het belang hiervan binnen regio's en steden, bijvoorbeeld het belang van inkomensniveaus en de verdeling ervan binnen de stad. Een belangrijk onderwerp is de sociale en ruimtelijke ongelijkheid in inkomen en welvaart, sociale rechtvaardigheid en sociale cohesie, die enorme implicaties kunnen hebben voor het individuele welzijn en geluk van hele bevolkingen.

Een belangrijke bijdrage die kan worden geleverd door ruimtelijke wetenschappers, en met name economisch geografen, is om de economische en sociaal-ruimtelijke determinanten van geluk en welzijn uitgebreid in kaart te brengen en te analyseren. Economisch geografen kunnen een leidende rol spelen door de impact van sociale en ruimtelijke ongelijkheden op geluk te analyseren. Ballas is betrokken geweest bij de toepassing van multilevel modelling en ruimtelijke microsimulatiemethoden met de combinatie van microdata van sociaal onderzoek en geografische gegevens op verschillende schalen om vragen te beantwoorden als:

• Welke factoren beïnvloeden het geluk van verschillende individuen?
• Is de bron van geluk of ongelukkigheid puur persoonlijk of zijn ruimtelijke/ contextuele factoren van belang? (en als dat zo is, in welke mate?)
• Als sociale vergelijkingen belangrijk zijn, wat is de ruimtelijke schaal waarop mensen hun sociale vergelijkingen maken?
• Weerspiegelen niveaus van geluk tussen individuen verschillende kenmerken van bewoners in verschillende regio's en gebieden (compositie-effecten), of milieu-, geografische of andere factoren (bijvoorbeeld voorzieningen, sociaal kapitaal en cohesie, sociaaleconomische ongelijkheid) van plaatsen die inwoners gelukkig of ongelukkig maken (contextuele effecten). Met andere woorden, kunnen we praten over gelukkige mensen, gelukkige huishoudens of gelukkige plaatsen?

Meer informatie

Dimitris Ballas is hoogleraar Economische Geografie bij de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen. Ballas heeft veel gepubliceerd op het gebied van sociale en economische geografie, sociale en ruimtelijke ongelijkheid, regionale wetenschap en geo-informatica in de sociale wetenschappen. Zijn oratie bij de Rijksuniversiteit Groningen zal plaatsvinden op 13 november. Op 14 november geeft hij een lezing bij Studium Generale Groningen.