Filosofisch Onderzoek

Filosofisch onderzoek in Groningen staat in hoog internationaal aanzien, getuige de uitstekende beoordelingen die al jarenlang worden uitgebracht door internationale visitatiecommissies. De meest recente commissie, onder leiding van Prof. Frank Veltman, constateert dat de Groningse faculteit 'has maintained its well-established and justified reputation for research excellence'. Zij prijst de hoge kwaliteit en het internationale karakter van het onderzoek, en het grote succes in het verwerven van NWO-onderzoekssubsidies.

Twee Spinozalaureaten

De NWO Spinozapremie is in 2020 toegekend aan hoogleraar ethiek en haar geschiedenis Pauline Kleingeld, en in 2016 aan hoogleraar geschiedenis van de filosofie Lodi Nauta.

Het Groningse onderzoek bestrijkt een breed gebied, en het wordt uitgevoerd in de volgende drie vakgroepen.

Ethiek, Sociale en Politieke Filosofie

De leden van deze vakgroep verrichten toonaangevend onderzoek naar een veelheid van onderwerpen. Sommigen zijn geïnteresseerd in de overlap van filosofie enerzijds en sociale wetenschappen zoals psychologie of economie of cognitiewetenschap anderzijds. Anderen werken in sociale filosofie, politieke filosofie, of ethiek, hetzij meta-ethiek hetzij normatieve of toegepaste ethiek. De vakgroep stelt er eer in om dialogen tot stand te brengen tussen zulke uiteenlopende filosofische theorieën als speltheorie, kritische theorie, kantianisme of zogenaamde error theory. Aan de onderzoeksresultaten wordt ruime bekendheid gegeven: de leden van de vakgroep publiceren niet alleen in vooraanstaande vaktijdschriften, maar mengen zich ook geregeld in publieke debatten.

Geschiedenis van de Filosofie

Het onderzoek in deze vakgroep beslaat de hele geschiedenis van de filosofie, van de oudheid tot heden. Gedurende lange tijd was filosofie nauw verbonden met wetenschap en religie, en onze historici proberen daarvan rekenschap te geven. Filosofie heeft echter ook haar eigen geschiedenis, en het is belangrijk om hedendaagse filosofische ideeën en begrippen te vergelijken met die uit het verleden. De historici beklemtonen allemaal het belang van tekstuele bronnen voor de studie van filosofische argumenten, maar ze beseffen ook dat men oude teksten slechts kan begrijpen als men beschikt over een interpretatiekader.

Sinds oktober 2015 biedt de vakgroep plaats aan het Groningse Centrum voor Middeleeuwse en Vroegmoderne Filosofie. Dit centrum concentreert zich niet alleen op debatten uit de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd, maar ook op de relaties met wetenschap en met andere gebieden van de geschiedenis van de filosofie.

Theoretische Filosofie

Onze theoretische filosofen zijn gespecialiseerd in epistemologie, wetenschapsfilosofie, logica, argumentatietheorie, wijsgerige antropologie (philosophy of mind), en taalfilosofie. Behalve van typisch filosofische methoden zoals conceptuele analyse en begripsexplicatie, bedienen zij zich ook van methoden uit zowel de empirische als de formele wetenschappen. Wijsgerige antropologie in Groningen is daarom nauw verbonden met biologie, psychologie, en met cognitieve wetenschappen in het algemeen, terwijl wetenschapsfilosofie gebruikmaakt van statistische en andere methoden uit de natuurwetenschappen en de sociale wetenschappen. Het gebruik van wiskundige en andere formele methoden is niet beperkt tot logica, maar komt ook voor in epistemologie, taalfilosofie en argumentatietheorie.