Baanbrekend werk over instituties en welvaart: Nobelprijs voor de Economie toegekend aan Acemoglu, Johnson en Robinson

De Nobelprijs voor Economie 2024 is toegekend aan Daron Acemoglu (MIT), Simon Johnson (MIT) en James Robinson (University of Chicago) voor hun baanbrekende studies over hoe instituties worden gevormd en hoe ze welvaart beïnvloeden. Hun werk probeert een fundamentele vraag te beantwoorden: Waarom zijn sommige landen rijk terwijl andere arm blijven? De laureaten hebben aangetoond dat verschillen in welvaart tussen landen vaak voortkomen uit instituties die tijdens de kolonisatie zijn geïntroduceerd. RUG-hoogleraren economie Jutta Bolt en Robert Inklaar, die zich in hun onderzoek voor het Groningen Growth and Development Centre (GGDC) met dezelfde thema’s bezighouden, willen het belang benadrukken van onderzoek naar inkomensverschillen wereldwijd en willen de waarde van de data die dit onderzoek mogelijk maken onderstrepen.

Instituties bepalen de spelregels in de politieke en economische arena’s. Acemoglu, Johnson en Robinson ontdekten dat in armere kolonies inclusieve instituties gebruikelijker waren, wat leidde tot langetermijngroei. Daarentegen hadden rijkere kolonies vaak extractieve instituties, die bijdroegen aan hun afname in welvaart. Dit verklaart waarom sommige voorheen rijke kolonies nu arm zijn, en vice versa. Veel van de inspiratie voor dit onderzoek komt voort uit het baanbrekende werk over het meten van ontwikkeling op lange termijn van Angus Maddison, een pionier op dit gebied. Zowel Acemoglu als Robinson hebben de Maddison Lezing over Economische Geschiedenis en Ontwikkeling gegeven, een lezingenreeks ter ere van de pionier, georganiseerd door het GGDC bij de RUG.

Maddison, wiens nalatenschap wordt voortgezet door het Maddison Project en het GGDC , wijdde zijn carrière aan het verzamelen en analyseren van schaarse gegevens om nuttige vergelijkingen te maken van levensstandaarden over meer dan 2.000 jaar. Dankzij zijn werk kunnen we de "hockeystick van de geschiedenis" traceren - het wereldwijde historische reële BBP per hoofd van de bevolking van de Romeinse tijd tot heden. Zijn bijdragen leveren de fundamentele gegevens die ons begrip van de economische geschiedenis en mondiale ontwikkeling vormgeven.

De nieuwste versie van de Maddison Project Database, gepubliceerd in 2024 in het Journal of Economic Surveys), bevat niet alleen nieuwe tijdreeksgegevens over het BBP per hoofd van de bevolking voor veel landen, maar verfijnt ook de originele Maddison-methodologie. Dit maakt het de meest robuuste dataset voor het bestuderen van economische groei op lange termijn en inkomensverschillen op mondiale schaal.

Deze nieuwste uitgave laat zien dat, hoewel er vóór 1820 al periodes en plaatsen waren met economische groei, is de wereldeconomie pas na dat jaar echt begon te versnellen. In de periode van 1820 tot 2020 steeg de gemiddelde mondiale levensstandaard (BBP per hoofd van de bevolking) met een verbazingwekkende 1.271 procent. Dit markeert een van de meest diepgaande verschuivingen in de menselijke geschiedenis, vergelijkbaar met de overgang van jager-verzamelaar naar agrarische samenlevingen.

Tegelijkertijd zijn de inkomensverschillen tussen landen enorm gegroeid. In 1820 was het gemiddelde inkomen in het rijkste land ter wereld vijf keer hoger dan in het armste land. Tegenwoordig is het inkomen in het rijkste land ongeveer 135 keer hoger dan het gemiddelde inkomen in het armste land. Het Nobelprijscomité motiveerde de laureaten van 2024 door te stellen dat "Het verminderen van de enorme inkomensverschillen tussen landen een van de grootste uitdagingen van onze tijd is. De laureaten hebben het belang van maatschappelijke instellingen aangetoond om dit te bereiken." Het is dankzij het werk van Angus Maddison en het Maddison Project dat we weten hoe groot (en toenemend) deze inkomensverschillen zijn.

Meer Informatie:

Kijk de Maddison Lecture van Daron Acemoglu terug via YouTube.

Vragen?  Neem contact op met Jutta Bolt of Robert Inklaar.