‘Moralistisch verhaal over eurocrisis niet op zijn plaats’

Promovendus Niels Gilbert onderzocht de fundamentele oorzaken van de eurocrisis en de effecten van het veelbesproken ‘Outright Monetary Transactions’-programma van de Europese Centrale Bank waarmee staatsobligaties kunnen worden opgekocht. Dat OMT-programma was wellicht de belangrijkste monetaire maatregel om de crisis te beteugelen. Gilbert toont in zijn proefschrift aan dat tijdens de eurocrisis rentes in het ene land mede werden gedreven door gebeurtenissen in andere landen en dat renteschommelingen dus niet alleen een reflectie waren van de gezondheid van de eigen economie. ‘Mijn bevindingen illustreren dat een moralistisch verhaal over de eurocrisis, gebaseerd op schuld en boete, niet op zijn plaats is.’ Gilbert promoveert op 10 oktober aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Tijdens de eurocrisis liepen staatsrentes in veel eurolanden scherp op. Gilbert toont aan dat besmettingseffecten daarbij een grote rol speelden: binnenlandse gebeurtenissen in Spanje en Italië hadden grote invloed op de staatsrentes van andere eurolanden. Na de belofte van ECB-president Mario Draghi’s ‘alles wat nodig is’ te doen om de euro te redden, verdwenen deze besmettingseffecten en won de eurozone sterk aan stabiliteit. De ECB heeft daarmee enorme invloed gehad op het herstellen van de stabiliteit van de eurozone, concludeert Gilbert.

Zeer scherpe rentedaling

Veel van de onevenwichtigheden die tijdens de eurocrisis ontstonden tussen Noord- en Zuid-Europa zijn het gevolg van de zeer scherpe rentedaling die in aanloop naar de introductie van de euro optrad in Zuid-Europa. Ontwikkelingen als snelle loonstijgingen in het Zuiden waren vooral het gevolg van die rentedaling en zijn niet op zichzelf de oorzaak van de crisis, concludeert Gilbert. De crisis blijkt ook niet zomaar op te hangen aan gebrekkige begrotingsdiscipline in Zuid-Europa.

Bijwerkingen Europese begrotingsregels

Gilbert concludeert ook dat de Europese begrotingsregels leiden tot bijwerkingen, zoals pogingen om de begrotingssituatie rooskleuriger voor te doen dan deze is. Toch is de naleving van de regels per saldo best goed. Aanbevelingen om het begrotingstekort terug te dringen leiden daadwerkelijk tot bezuinigingen.

Meer informatie

Zie ook het volledige proefschrift van Niles Gilbert: Monetary and fiscal integration in Europe