Het gaat niet goed in de jeugdzorg blijkt uit brandbrieven van toezichthoudende organen en alarmerende rapporten: een groeiende, steeds complexere vraag, bezuinigingen, versnippering en lange wachtlijsten. We kunnen wijzen naar de op ‘wishful thinking’ gebaseerde beleidskeuzes van de overheid of naar de onmacht van gemeenten met een tekort aan kennis en beperkte budgetten. De discussies hierover zullen nog wel even voortduren.

Ondertussen onderzoeken wij hoe binnen het huidige stelsel kleine stappen kunnen bijdragen aan meer eenvoud en samenhang in de zorg. Hoe kunnen professionals, vrijwilligers en andere betrokkenen eenvoudiger samenwerken rond leefplekken van jongeren? In deze blog geef ik een voorbeeld van een bottom-up ontwikkelde aanpak voor laagdrempelige samenwerking rond de sportvereniging.

In een snel veranderende, digitaliserende en sociaal-cultureel complexe samenleving kan niet iedereen mee komen. Van burgers wordt veel begrips-, reflectie- en aanpassingsvermogen gevraagd. Steeds meer jongeren komen daardoor in de knel. Bijvoorbeeld omdat hun ouders het niet meer  kunnen bijbenen en het ouderlijk huis niet meer voelt als plek waar je je veilig kunt ontwikkelen.

In wandelinterviews gaven jongeren het belang aan van plekken waar ze zich thuis voelen, gezien worden en erkenning krijgen voor wie ze aan het worden zijn. Als het thuis niet zo lekker gaat, biedt de straat zo’n plek. Maar jongeren zeggen dat de verleidingen om ‘het slechte pad’ te kiezen daar groot zijn. De sportclub kwam naar voren als heel positieve leefplek. Je kunt je er uitleven en je wordt uitgedaagd. Je vindt er vrienden en positieve rolmodellen, waarbij de liefde voor sport een brug slaat tussen generaties.

Maar sportverenigingen kunnen tegen hun grenzen aanlopen bij het opvangen van problemen rond meer kwetsbare jeugdspelers. Primair richten sportverenigingen zich op de sportieve prestaties. Hun middelen om jongeren in kwetsbare posities aan het sporten te krijgen en te houden zijn beperkt. Sportverenigingen drijven op hooguit enkele betaalde krachten en een pool van vrijwilligers. Trainers, begeleiders en kantinepersoneel zijn veelal niet pedagogisch onderlegd en hun tijd is beperkt. Door de problemen van gezinnen waarmee ze worden geconfronteerd, kunnen ze zich soms net sociaal werkers voelen.

WIJ-Groningen en de RuG hebben nu een aanpak ontwikkeld waarmee jeugdwerkers sportclubs structureel kunnen helpen een fijne plek te zijn voor de jeugd. Binnen ons actieonderzoek werd samengewerkt met voetbalverenigingen. De ervaringen bij de eerste clubs laten de volgende werkzame elementen zien.

Met elke vereniging werd in een focusgroep besproken welke behoeften de club heeft en hoe WIJ vertrouwenspersonen de club kunnen ondersteunen bij het voorkomen, vroegtijdig signaleren en oppakken van problemen rond jeugdspelers. De WIJ vertrouwenspersoon is met regelmaat aanwezig op de club, bijvoorbeeld op een vaste trainingsavond. De WIJ vertrouwenspersoon komt echter uitsluitend langszij wanneer een trainer of jeugdlid daarom vraagt. Het langszij komen verloopt langs vier opeenvolgende stappen: Opmerken - Overleggen – eventueel Opschalen – en alleen wanneer echt nodig Overnemen.

Naast het langszij komen bij individuele gevallen wordt gewerkt aan vergroten van de draagkracht door collectieve interventies, zoals voorlichting tijdens een trainersoverleg of een met FC Groningen georganiseerde clinic voor trainers gericht op hun pedagogische vaardigheden. Bij elke club wordt periodiek met een bestuurslid geëvalueerd.

Zo wordt gebouwd aan langdurige, laagdrempelige samenwerking tussen sportverenigingen en jeugdwerkers om de draagkracht van de clubs te vergroten. De gemeente Groningen heeft inmiddels een subsidie verstrekt om deze aanpak bij meer sportverenigingen te realiseren.

Denk je dat de ‘WIJ Verenigen’ aanpak wellicht geschikt is voor jouw club?
Neem contact op met jouke.janze wij.groningen.nl of Gerbert.Plaisier wij.groningen.nl.

Meer weten over dit actieonderzoek, waarin hulpverleners met kleine stappen hun grenzen verleggen door te werken aan en reflecteren op zelf geformuleerde innovatiedoelen? Neem contact op met de auteur.

Auteur: Marjolein van Offenbeek -  m.a.g.van.offenbeek rug.nl