Proefexamen

TS THK-basis

Bij de meerkeuzevragen moet één van de vier alternatieven (a, b, c of d) worden aangekruist. Per vraag is maar één antwoord juist. Voor de open vragen 41 en 42 moet ook de volledige berekening worden bijgevoegd.

Het examen is gebaseerd op de syllabus Stralingshygiëne voor Toezichthouders - tandheelkunde - basis, die is samengesteld en geschreven door dr. F. Pleiter en dr. H.F. Boersma. De goede antwoorden vindt u hier .

Vul de zin aan: Het aantal elektronen in de elektronenwolk van een elektrisch neutraal atoom is gelijk aan het...
1. atoomnummer van de kern
2. massagetal van de kern
3. verschil van massagetal en atoomnummer van de kern
4. aantal neutronen in de kern
Wat is karakteristieke röntgenstraling?
1. straling die ontstaat als een elektron overgaat van de ene schil naar een andere met lagere energie
2. straling die ontstaat als een elektron wordt afgeremd
3. straling die ontstaat als een elektron wordt versneld
4. straling die ontstaat ten gevolge van het Compton-effect
Vul de zin aan: De waarschijnlijkheid voor het optreden van het foto-effect...
1. neemt toe als het atoomnummer van het materiaal groter wordt
2. hangt nauwelijks af van het atoomnummer van het materiaal
3. neemt toe als de fotonenergie groter wordt
4. hangt nauwelijks af van de fotonenergie
Tijdens een radiodiagnostisch onderzoek draagt de röntgenlaborant een persoonlijk beschermingsmiddel. Welk middel verdient in het algemeen de voorkeur?
1. een loodschort met een equivalente looddikte van 0,25 mm zonder schildklierkraag
2. een loodschort met een equivalente looddikte van 0,25 mm voorzien van een schildklierkraag
3. een loodschort met een equivalente looddikte van 0,35 mm zonder schildklierkraag
4. een loodschort met een equivalente looddikte van 0,35 mm voorzien van een schildklierkraag
Gebruik bij de beantwoording van de volgende vraag de transmissie van gips voor röntgenstraling (zie figuur C ).
De buisspanning van een röntgentoestel staat ingesteld op 90 kV. Hoeveel mm gips is nodig om de intensiteit van de röntgenbundel met een factor 50 te verminderen?
1. 190 mm
2. 150 mm
3. 120 mm
4. 100 mm
Het röntgentoestel staat ingesteld op een buisspanning van 70 kV. Tijdens het maken van de röntgenfoto gaat de tandarts achter een stenen muur met een dikte van 10 cm staan, waardoor de effectieve dosis verlaagd wordt met de transmissiefactor van de muur. Gebruik bij de beantwoording van de volgende vraag de transmissie van steen (zie figuur D ).
Hoe groot is die transmissie?
1. 0,01
2. 0,001
3. 0,0001
4. 0,000 01
Waardoor is bescherming tegen röntgenstraling over het algemeen vrij eenvoudig?
1. omdat röntgenstraling meestal met een dun laagje lood kan worden afgeschermd
2. omdat de stralingsweegfactor w_R van röntgenstraling erg klein is
3. omdat het dosistempo van een röntgentoestel altijd zeer klein is
4. omdat de indringdiepte van röntgenstraling in het menselijk lichaam zeer klein is
Bij een röntgentoestel wordt de buisspanning verlaagd. Verder worden de instellingen van het toestel niet veranderd.
Welke uitspraak is juist?
1. de energie van de karakteristieke röntgenstraling neemt toe
2. de energie van de karakteristieke röntgenstraling neemt af
3. de energie van de karakteristieke röntgenstraling blijft gelijk
4. de stralingsopbrengst van de röntgenbuis blijft gelijk
De halveringsdikte is de hoeveelheid materiaal die het dosistempo met een factor twee vermindert.
Welke eigenschap geldt voor de straling die door een röntgentoestel wordt opgewekt?
1. de halveringsdikte wordt groter als de belichtingsduur toeneemt
2. de halveringsdikte wordt kleiner als de belichtingsduur toeneemt
3. de halveringsdikte van de primaire bundel is groter dan de halveringsdikte van de verstrooide bundel
4. de halveringsdikte van de primaire bundel is kleiner dan de halveringsdikte van de verstrooide bundel
Bij welke combinatie van buisstroom en belichtingstijd levert een röntgentoestel de grootste stralingsopbrengst? De overige instellingen blijven ongewijzigd.
1. 7 mA gedurende 0,1 seconde
2. 6 mA gedurende 0,2 seconde
3. 5 mA gedurende 0,3 seconde
4. 4 mA gedurende 0,4 seconde
In een orgaan met een massa van 100 gram wordt door röntgenstraling een energie van 2 joule afgegeven.
Hoe hoog is de geabsorbeerde dosis?
1. 50 Gy
2. 20 Gy
3. 0,05 Gy
4. 0,02 Gy
Voor welke berekening wordt de weefselweegfactor w_T gebruikt?
1. de omrekening van geabsorbeerde dosis naar equivalente dosis
2. de omrekening van equivalente dosis naar effectieve dosis
3. elk van de bij [a] en [b] genoemde omrekeningen
4. geen van de bij [a] en [b] genoemde omrekeningen
Tijdens een intra-orale foto bij de tandarts ontvangen twee van de zes speekselklieren elk een equivalente dosis van 3 mSv. De weefselweegfactor van de speekselklieren is w_{speekselklieren} = 0,01.
Hoe groot is de bijdrage van deze blootstelling aan de effectieve dosis die de patiënt ontvangt?
1. 0,01 mSv
2. 0,03 mSv
3. 1 mSv
4. 3 mSv
De stralingsdosis afkomstig van natuurlijke bronnen wordt in Nederland voor bijna de helft veroorzaakt door één enkele soort bron.
Welke stralingsbron is dat?
1. radon
2. voedsel
3. bodem
4. kosmische straling
Waar hangt de precieze werking van een ionisatiedetector vooral van af?
1. de samenstelling van het telgas
2. de druk van het telgas
3. de afmeting van de detector
4. de spanning tussen anode en kathode
De grijswaarde beschrijft de gemiddelde helderheid van een foto: een onderbelichte foto is te licht en een overbelichte foto is juist te donker.

Het verschil in grijswaarden van lichte en donkere gedeelten van een röntgenopname wordt contrast genoemd. Bij extreem groot contrast komen alleen de tinten wit en zwart voor, bij extreem klein contrast is de opname egaal grijs.
Op welke manier kan het contrast van een röntgenfoto kleiner worden gemaakt?
1. door de buisspanning te verlagen
2. door de buisspanning verhogen
3. door de stroom door de buis te verlagen
4. door de stroom door de buis te verhogen
Men maakt het (extra) filter dunner. Wat is hiervan het gevolg?
1. het contrast van de opname wordt groter
2. het contrast van de opname wordt kleiner
3. de huiddosis wordt lager
4. de gemiddelde grijswaarde wordt lager
Een röntgenopname blijkt overbelicht te zijn. Men verandert slechts één ding in het gevolgde protocol. Hoe kan men ervoor zorgen dat bij de volgende opname de gemiddelde grijswaarde kleiner is terwijl het contrast gelijk blijft?
1. de buisspanning verhogen
2. de stroom door de buis verlagen
3. het oppervlak van de tubus verkleinen
4. de lengte van de tubus verkleinen
Welk weefsel is in het algemeen het meest stralingsgevoelig?
1. weefsel dat de meeste straling ontvangt
2. weefsel waarvan de cellen snel delen
3. weefsel dat gelegen is in de buikholte
4. weefsel waarvan de cellen niet meer delen
Voor welk van de onderstaande effecten van ioniserende straling is de kans van optreden NIET evenredig met de dosis?
1. weefselreactie
2. kansgebonden effect
3. genetisch effect
4. leukemie
Welke aandoening kan als een kansgebonden effect ten gevolge van straling worden aangemerkt?
1. vermindering van het aantal witte bloedlichaampjes
2. leukemie
3. tijdelijke steriliteit
4. blijvende steriliteit
Een ongeboren vrucht ontvangt gedurende de eerste tien dagen na de conceptie een geabsorbeerde dosis van 1 Gy.
Wat is hiervan het mogelijke gevolg?
1. sterfte voor de geboorte
2. sterfte relatief kort na de geboorte
3. niet-dodelijke afwijkingen zoals misvormingen en achterlijkheid
4. tumoren in het latere leven
Vul de zin aan: De jaardosis ten gevolge van natuurlijke straling is vergelijkbaar met het risico van...
1. minder dan 1 intra-orale foto
2. 1 - 100 intra-orale foto's
3. 100 - 10 000 intra-orale foto's
4. meer dan 10 000 intra-orale foto's
Wat houdt het ALARA-principe in?
1. de toepassing moet gerechtvaardigd zijn, dat wil zeggen dat de resultaten nuttig zijn en opwegene tegen de nadelen
2. alle alternatieve mogelijkheden waarbij geen straling wordt toegepast genieten zonder meer de voorkeur
3. er mogen geen dosislimieten worden overschreden
4. de resulterende stralingsdosis moet zo laag als redelijkerwijs mogelijk worden gehouden
Wat is volgens het Besluit Basisveiligheidsnormen Stralingsbescherming de jaarlimiet voor de effectieve dosis van een blootgestelde A-werknemer?
1. 100 μSv
2. 2 mSv
3. 20 mSv
4. 50 mSv
Wat is volgens het Besluit Basisveiligheidsnormen Stralingsbescherming de jaarlimiet voor de equivalente dosis op de ooglens van een blootgestelde A-werknemer?
1. 20 mSv
2. 50 mSv
3. 150 mSv
4. 500 mSv
Vul de zin aan: Een ruimte moet volgens het Besluit Basisveiligheidsnormen Stralingsbescherming worden aangemerkt als een bewaakte zone als de mogelijk te ontvangen effectieve jaardosis...
1. hoger is dan 1 mSv maar lager dan 6 mSv
2. hoger is dan 6 mSv maar lager dan 10 mSv
3. hoger is dan 10 mSv maar lager dan 20 mSv
4. hoger is dan 20 mSv
Moet een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) altijd worden uitgevoerd door de toezichthouder stralingsbescherming?
1. ja
2. nee, dit mag uitsluitend door een stralingsbeschermingsdeskundige worden gedaan
3. nee, dit mag uitsluitend door een geregistreerd stralingsbeschermingsdeskundige worden gedaan
4. nee, dit mag in beginsel door iedereen worden gedaan
Vul de zin aan: Een cone-beam CT-scanner in de tandartspraktijk...
1. is in het gebruik niet aan beperkingen onderworpen
2. mag zonder deskundig toezicht worden gebruikt
3. moet bij de ANVS worden geregistreerd
4. is vergunningplichtig
Volgens het Besluit Basisveiligheidsnormen Stralingsbescherming moet een toestel regelmatig op goede werking worden gecontroleerd.
Wat wordt hier onder "regelmatig" verstaan?
1. tenminste eens per maand
2. tenminste eens per 6 maanden
3. tenminste eens per 12 maanden
4. tenminste eens per 24 maanden
Waarom moet een röntgentoestel voor medische diagnostiek voorzien zijn van een tubus? Geef het beste en/of meest volledige antwoord.
1. om de afstand tussen focus en huid te begrenzen
2. om de omvang van de bundelvlek te begrenzen
3. om elk van de bij [a] en [b] genoemde redenen
4. om een andere dan de bij [a] en [b] genoemde redenen
In het kader van de individuele rechtvaardiging van een cone-beam CT-opname informeert de kaakchirurg naar een mogelijke zwangerschap van zijn patiënte.
Vul de zin aan: Deze vraag is...
1. in strijd met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)
2. terecht als de vraag relevant is naar het oordeel van de kaakchirurg
3. begrijpelijk, maar mag op grond van het Besluit Basisveiligheidsnormen Stralingsbescherming niet worden gesteld
4. terecht omdat deze op grond van het Besluit Basisveiligheidsnormen Stralingsbescherming altijd moet worden gesteld
De toezichthouder stralingsbescherming heeft een aantal taken met betrekking tot het uitvoeren van handelingen met röntgentoestellen.
Wat behoort tot deze taken? Geef het beste en/of meest volledige antwoord.
1. nieuwe werknemers inwijden in de huisregels
2. nieuwe werknemers inwijden in de schriftelijke instructies
3. nieuwe werknemers inwijden in zowel de huisregels als de schriftelijke instructies
4. geen van de bij [a] en [b] genoemde taken omdat deze uitsluitend door een stralingsbechermingsdeskundige mogen worden uitgevoerd
Voor een medische verrichting wordt gewoonlijk gebruik gemaakt van een diagnostisch referentieniveau (DRN).
Vul de zin aan: Bij medische verrichtingen...
1. moet de dosis voor de patiënt lager zijn dan de DRN
2. moet de dosis voor de patiënt gelijk zijn dan de DRN
3. moet de dosis voor de patiënt hoger zijn dan de DRN
4. is de DRN een middel om ALARA toe te passen
Wat is de grootste bijdrage aan de effectieve jaardosis van de tandarts ten gevolge van zijn/haar werkzaamheden?
1. directe straling
2. strooistraling
3. noch directe straling, noch strooistraling
4. zowel directe straling als strooistraling
Welke maatregel leidt tot de grootste afname van de dosis voor de tandarts?
1. de belichtingstijd een factor 2 korter maken
2. de afstand tot de stralingsbron een factor 2 groter maken
3. de belichtingstijd een factor 2 korter maken EN TEVENS de afstand tot de stralingsbron een factor 2 groter maken
4. de afstand tot de stralingebron een factor 3 groter maken
Een kind van 6 maanden heeft plotseling hevige pijn in zijn kaak. De moeder brengt haar kind naar de poli Kaakchirurgie waar besloten wordt om een OPT-opname van de kaak te maken. Iemand moet hierbij het kind op schoot houden.
Wie komt hiervoor als eerste in aanmerking?
1. de dienstdoende röntgenlaborant
2. een verpleegkundige
3. iemand die over het diploma "toezichthouder stralingsbescherming" beschikt
4. de moeder
De tubus van het röntgentoestel wordt vervangen. Het oude exemplaar had een lengte van 30 cm, terwijl de nieuwe een lengte van 20 cm heeft. De equivalente huiddosis was oorspronkelijk 0,2 mSv. Bij het beantwoorden van de volgende twee vragen mag worden verondersteld dat de lengte van de tubus gelijk is aan de focus-huidafstand.
Wat is de equivalente huiddosis na vervanging, bij dezelfde buisinstelling?
1. 0,09 mSv
2. 0,13 mSv
3. 0,30 mSv
4. 0,45 mSv
Bij welke tubus treedt bij een gegeven buisinstelling de meeste strooistraling op?
1. lengte = 20 cm en opening = 15 cm²
2. lengte = 30 cm en opening = 15 cm²
3. lengte = 20 cm en opening = 30 cm²
4. lengte = 30 cm en opening = 30 cm²
Het filter van het röntgentoestel bestaat uit 3 mm aluminium. Om het contrast van de foto te verbeteren wordt de buisspanning verlaagd van 90 kV naar 70 kV. De mAs-waarde was oorspronkelijk 2,5 mA s. Om dezelfde uittreedosis te houden moet de mAs-waarde worden veranderd. Maak bij de beantwoording van de volgende vraag gebruik van de gegevens in figuur A .
Wat is de nieuwe mAs-waarde?
1. 1,0 mA s
2. 1,6 mA s
3. 4,0 mA s
4. 6,4 mA s
Bij de beantwoording van de vragen 41 en 42 moet de volledige berekening worden bijgevoegd. Maak zo nodig gebruik van de gegevens in figuur A en figuur B .

buisspanning

90 kV

filter

3 mm aluminium

anodestroom

6 mA

belichtingstijd

0,15 seconde

afstand focus - huid

25 cm

buisspanning	90 kV
filter	3 mm aluminium
anodestroom	6 mA
belichtingstijd	0,15 seconde
afstand focus - huid	25 cm

Bereken de equivalente huiddosis per röntgenopname aan de hand van bovenstaande gegevens. (maximaal 4 punten).

de bijdrage van strooistraling mag worden verwaarloosd
aantal opnamen per jaar	2000
gemiddelde buisspanning	70 kV
gemiddelde mAs-waarde	1,5 mA s per opname
filter	3 mm aluminium
afstand focus - straat	3 meter
dikte dubbelglas	11 mm

In de tandartspraktijk staat een intra-oraal röntgentoestel. Bij de helft van de opnamen is de bundel loodrecht gericht op het raam met dubbele beglazing in de buitenmuur, die grenst aan de openbare weg. Maak verder gebruik van bovenstaande gegevens.

Ga door berekening na of de dubbele beglazing voldoende afscherming biedt om te voldoen aan de wettelijke limiet die buiten de tandartspraktijk van toepassing is. (maximaal 6 punten).

Laatst gewijzigd:

11 november 2024 12:18

View this page in: English

Proefexamen

Bij de beantwoording van de vragen 41 en 42 moet de volledige berekening worden bijgevoegd. Maak zo nodig gebruik van de gegevens in figuur A en figuur B .