Het Bernhoven ziekenhuis in Uden gooide enkele jaren geleden het roer radicaal om en zette vanaf dat moment in op krimp en op minder productie. Met de nieuwe strategie richt het ziekenhuis zich op het leveren van ‘gepaste of zinnige zorg’. In de praktijk blijkt dat veel behandelingen anders, goedkoper of soms helemaal niet uitgevoerd hoeven worden. Wat kunnen wij leren van een ziekenhuis als Bernhoven? Tijdens de eerste keynote op het symposium ‘Waardegedreven zorg in de praktijk’ zullen Geert van den Enden (Algemeen Directeur Bernhoven) en Mariëlle Bartholomeus (Medisch Directeur Bernhoven) het hebben over de zinnige zorg van Bernhoven.

“Zinnige zorg is zorg die er toe doet voor de patiënt,” legt Bartholomeus uit, “De patiënt moet er iets aan hebben of mee opschieten. Bijvoorbeeld als je een liesbreuk hebt maar er weinig klachten van ondervindt, is het dan zinnig om te opereren? Wij gaan dan graag het gesprek aan met de patiënt of het voor hem of haar zinnig is.” van den Enden: “Zinnige zorg verwijst ook naar de literatuur over overbehandeling die per definitie mogelijk schadelijk is voor de patiënt. Ook verwijst het naar de manier van organiseren van de zorg. Daarmee borgen we dat de juiste zorg aan de patiënt geleverd wordt door de juiste zorgverlener op het juiste moment.”

Zinnige zorg is betere zorg door minder te doen. Doordat er minder zorg verleend wordt gaan de kosten omlaag. Bernhoven heeft bewust een omzetdaling gemaakt in het kader van zinnige zorg. Maar hoé laat je een organisatie krimpen? Van den Enden: “Wanneer je bij dezelfde patiëntenpopulatie als voorheen zinnige zorg toepast, zie je dat er minder verrichtingen, operaties en opnames worden gedaan. Dit verlaagt de schadelast en maakt het mogelijk om de bijbehorende kosten af te bouwen.” Volgens Bartholomeus heeft het Bernhoven stap voor stap veranderingen teweeg gebracht: “We hebben bijvoorbeeld het polibedrijf samengevoegd, dit waren eerst aparte winkeltjes van vakgroepen. Nu wordt er meer samengewerkt met minder ondersteunend personeel. Door logistiek te veranderen en door procesoptimalisatie is het mogelijk om af te bouwen/te krimpen.”

Je moet het samen doen. Dat is de kernboodschap die Bartholomeus en van den Enden op het symposium willen vertellen. Bartholomeus: “Directie met medisch specialisten maar ook de huisartsen en ziektekostenverzekeraars. Je moet de ideeën vanuit de mensen zelf laten komen, niet van boven opleggen of over de schutting gooien. De zorgkosten zijn zeer hoog en als we zo doorgaan is het niet meer te betalen. We zien een maatschappelijk belang om de zorgkosten onder controle te krijgen en te houden. De zorg niet langer om de dokter maar om de patiënt georganiseerd. We geloven in doctor in the lead.” Van den Enden vertelt dat bovenstaande onderdelen deel van de strategie van Bernhoven zijn geweest: “Het zijn de randvoorwaarden. Uiteindelijk zullen we aangeven dat we een andere manier van denken en cultuur hebben aangenomen die het mogelijk maakt om het belang van de patiënt beter te dienen en voorop te stellen. Daar is veel techniek en literatuur bij te pas gekomen, maar in essentie is dat de kern.”

Wat kunnen andere ziekenhuizen leren van Bernhoven? “Dat het anders kan.” legt Bartholomeus uit, “Er zit lucht in het systeem. We zijn niet meer productie gedreven. Het vraagt wel een andere mindset. Probeer vanuit je eigen organisatie de transitie aan te gaan, daar zit je kracht. Andere ziekenhuizen moeten niet blind kopiëren van Bernhoven.” van den Enden: “Het kan wel een inspiratie zijn dat het mogelijk is om in een ogenschijnlijke vastgeroeste context toch een verandering door te voeren. De verschillende onderdelen zijn daarbij prima toepasbaar.”

Waar is Bartholomeus het meest trots op? “Dat de behandeling bij Bernhoven echt op de patiënt zelf is aangepast. Het mooiste voorbeeld is als een patiënt tegen me zegt dat hij of zij blij was met het gesprek, dat er geluisterd werd, dat ze volledig mee konden praten en denken in het proces. Heel mooi vind ik dat bijvoorbeeld de geriatrische nierpatiënt vaak na gesprekken besluit dat hij niet gedialyseerd wil worden. Het belang van eigen regie houden, kiezen voor kwaliteit van leven… Dat gun ik iedereen die medische hulp nodig heeft.”

Benieuwd naar de keynote van Geert van den Enden en Mariëlle Bartholomeus? Op 10 januari 2019 spreken de algemeen directeur en medisch directeur van Bernhoven op het symposium ‘Waardegedreven Zorg in de praktijk’. Tijdens dit symposium van het UMCG, Healthwise en de Aletta Jacobs School of Public Health zullen gerenommeerde sprekers uit de zorg hun ervaringen en visie met u delen en u in de gelegenheid stellen met hen van gedachten te wisselen. Meer informatie over het symposium: https://www.rug.nl/healthwise/events/symposia/.