Geïnspireerd en verbonden dankzij virtueel township toerisme

In New Ways of Teaching vertellen docenten over hun innovatieve, creatieve en effectieve onderwijsinitiatieven. Van ongewone lesmethoden tot nieuwe technologieën—alles is mogelijk. Hoe ontstaan deze ideeën en welke impact hebben ze op studenten? Deze maand: virtueel toerisme in een Zuid-Afrikaanse township.

In plaats van de handdoek in de ring te gooien tijdens de COVID-19 pandemie, maakte dr. Meghan Muldoon, universitair docent Duurzaam Toerisme aan de Campus Fryslân, het mogelijk om iets van de wereld te zien terwijl je thuis in isolatie zit: een virtuele tour door een Zuid-Afrikaanse township gegeven door een lokale bewoner.

Een dubbel doel

Ik heb een deel van mijn promotieonderzoek in Kayamandi, Zuid-Afrika gedaan, de township waar de tour voor ons mastervak Tourism, Culture and Sustainability plaatsvindt. Tijdens mijn studie woonde ik daar bij een familie en ik heb nog altijd een aantal goede vrienden binnen de gemeenschap. Ik was ervan op de hoogte dat de plaatselijke bevolking het moeilijk had tijdens de pandemie, deels omdat alle toeristische activiteiten tot stilstand waren gekomen. Daarom dacht ik dat dit misschien wel een mooie gelegenheid zou kunnen zijn om wat inkomsten voor de gemeenschap te genereren, en bovendien een leuke ervaring voor de studenten om hun belangstelling te wekken aan het begin van hun master Sustainable Tourism and Society.

Township toerisme

Township toerisme roept veel vragen op die de kern raken van een kritische benadering van de studie van toerisme. Welke rol is er weggelegd voor toeristen in verarmde gebieden? Helpen ze de gemeenschap door inkomsten te genereren of benadelen ze de gemeenschap juist door de kwetsbaarheid van mensen uit te buiten en de stedelijke armen tot fetisj te maken? Al deze vragen brachten me op het idee om virtueel toerisme in te zetten als oplossing voor een aantal van deze lastige morele kwesties rondom toerisme in het Mondiale Zuiden.

Tijdens de pandemie werd ik geïnspireerd door het feit dat ik andere gidsen rondleidingen zag aanbieden aan mensen die in thuisisolatie zaten, en ik besloot me bij een paar van die tours aan te sluiten. Dit bracht het balletje aan het rollen voor de virtuele tour in Kayamandi. Gek genoeg heeft de pandemie de rondleiding door de township zelfs vergemakkelijkt, want dankzij COVID-19 zijn al onze klaslokalen nu uitgerust met de technologie die nodig is voor online deelname.

Gordels vast

De tourgidsen, Monde Myataza en Anga Bongo, vergezellen de klas vanuit hun kantoor in de township Kayamandi in Zuid-Afrika. Tijdens de tour bezoeken we lokale ondernemingen, kinderdagverblijven, jeugdcentra en scholen. De enigszins chaotische opzet van de tour kan soms wat verstorend werken: het kost vaak tijd om de technologie op poten te zetten, het weer werkt niet altijd mee en dit jaar werd een van de gidsen bijna aangereden door een auto. Het geeft de leerlingen echter wel een authentiek gevoel van ‘daar zijn’ in de township. Na de rondleiding hebben de leerlingen de gelegenheid om vragen te stellen, en in gesprek te gaan met Anga en Monde.

Dit wordt voorafgegaan door een klassikale discussie over onze verwachtingen van de rondleiding en mogelijke ongemakkelijke thema’. We bespreken de rol van toerisme in gebieden die getroffen worden door armoede en uitsluiting op grond van ras, en welke invloed de rondleiding op hen kan hebben. Steevast komen er gesprekken op gang over Othering, globale mobiliteit, onrechtvaardigheid, uitbuiting en kolonialisme. Ten slotte praten we over wat we hebben ondervonden en ervaren tijdens de rondleiding. Deze stap is bedoeld als een kritische reflectie voor de leerlingen om na te denken over welke van hun verwachtingen werden waargemaakt en welke veronderstellingen op de proef werden gesteld of moesten worden herzien.

Een einde aan armoedegluren

Wat onze leerlingen opviel was de trots die de organisatoren van de rondleiding uitstraalden ten aanzien van hun gemeenschap en het werk dat ze deden om de township te verbeteren. De leerlingen hadden het gevoel dat de rondleidingen de inwoners van de township in staat stelden om hun verhaal te vertellen, en dat de virtuele rondleiding een minder indringend manier was om meer te weten te komen over de mensen en hun leven. De leerlingen hadden ook het gevoel dat vooringenomen negatieve stereotypen over mensen die in stedelijke armoede leven ter discussie werden gesteld door de rondleiding. Ze waardeerden de unieke kans om over de gemeenschap te leren op een manier die de bewoners in staat stelt om hun verhalen te vertellen, gehoord te worden, te laten zien hoe beslissingen worden genomen en te laten zien hoe het leven eruit ziet voor de gemeenschap.

Ons koloniale denken ontmantelen

Een van de belangrijke doelstellingen van de townshiptoer is om gesprekken op gang te brengen over ontmoetingen met armoede door middel van toerisme en de rol van virtuele technologieën om die gesprekken mogelijk te maken. Het feit dat het studenten aanmoedigt om hun ideeën ten aanzien van de bewoners van het Mondiale Zuiden te dekoloniseren is echter een nog belangrijker en transformerender effect. Ze stappen vaak in de virtuele tour met de verwachting dat ze een zekere droefheid zullen voelen voor de mensen die in de townships wonen, maar meestal komen ze eruit met een gevoel van inspiratie en verbondenheid. In plaats van hen uitsluitend te zien als slachtoffers van historische krachten die buiten hun macht liggen, gaan de studenten mensen in het Mondiale Zuiden zien als inspirerende en mondige mensen die het heft in eigen handen nemen in hun leven en gemeenschap.

Koren op de molen

Voor mij als docent heeft de virtuele rondleiding door een township een drieledig doel: 1) koloniale opvattingen over wat het betekent om in armoede te leven in het Mondiale Zuiden ter discussie stellen, 2) kritisch nadenken over de implicaties en gevolgen van toerisme in verarmde gebieden, en 3) de rol van VR-technologie in de toerisme sector en het onderwijs onderzoeken. Het stelt me in staat om de studenten niet alleen maar te ‘vertellen’ over toerisme in het Mondiale Zuiden, maar om het hen te laten zien en met hen in gesprek te gaan over de mooie en nare kanten van het verschrikkelijke ding dat toerisme kan zijn.

Ik geloof dat dit een lesmethode is die in een groot aantal klaslokalen kan worden toegepast en ik ben graag bereid om  te helpen meer van dit soort ervaringen te creëren voor zowel de studenten als de bewoners van de township.

Meer informatie

• Meghan Muldoon
• Lees de andere edities van New Ways of Teaching