Onderzoeksethiek

De Rijksuniversiteit Groningen staat voor professioneel wetenschappelijk handelen en ethisch verantwoord onderzoek en onderwijs. Zij zet zich in voor wetenschappelijke integriteit, want wangedrag in de wetenschap moet voorkomen worden. Daarnaast streeft zij naar ethisch verantwoorde keuzes in het onderzoek, waaronder een goed dierproefbeleid.

Normen voor wetenschappelijke integriteit

De kwaliteit van het onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen wordt getoetst aan de strengste internationale normen. Daarnaast handhaaft de RUG de gedragsregels die zijn vastgelegd in de Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit 2018. Deze gedragscode is op 1 oktober 2018 in werking getreden. Belangrijke waarden in deze gedragscode zijn eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid. Voor onderzoek dat voor 1 oktober 2018 is opgestart blijft de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening (2014) van toepassing.

Als wordt verondersteld dat de wetenschappelijke integriteit is geschonden, kan hierover een klacht worden ingediend. De RUG zorgt voor een zorgvuldige en eerlijke procedure voor de behandeling van de klachten en de daarop volgende besluitvorming. Met dat doel is de Klachtenregeling Wetenschappelijke Integriteit Rijksuniversiteit Groningen 2020 vastgesteld. Deze regeling is op 1 april 2020 in werking getreden. Voor klachten ingediend voor 1 april 2020 blijft de Regeling Bescherming Wetenschappelijke Integriteit van kracht.

Gedeelde verantwoordelijkheid

Binnen het onderwijs en onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen zijn alle betrokkenen verantwoordelijk voor het voorkomen en signaleren van wetenschappelijk wangedrag. Onderzoekers, promovendi en studenten leren integer onderzoek doen en kunnen een klacht indienen wanneer ze incorrect handelen vermoeden. Bij hun aanstelling aan de universiteit verklaren onderzoekers de Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit 2018 te kennen en zich daaraan te houden.

Vertrouwenspersonen wetenschappelijke integriteit

Vragen en klachten over wetenschappelijke integriteit kunnen in vertrouwelijkheid worden besproken met de vertrouwenspersonen wetenschappelijke integriteit. Het College van Bestuur heeft de volgende vijf personen als vertrouwenspersoon op het gebied van wetenschappelijke integriteit benoemd:

• prof. dr. G.J. Dorleijn (locatie binnenstad);

• prof. dr. H.W.A. Dietzenbacher (locatie Zernike);
• mw. dr. E.L.M. Maeckelberghe (locatie UMCG);
• prof. dr. H.J.M. Groen (locatie UMCG);
• prof. dr. G.J.W. (Gert-Jan) Euverink (locatie Zernike).

Het kader voor de benoeming en de werkwijze van de Vertrouwenspersonen Wetenschappelijke Integriteit is te vinden in het Reglement Vertrouwenspersoon Wetenschappelijke Integriteit RUG en UMCG. Dit reglement bouwt voort op de Regeling Bescherming Wetenschappelijke Integriteit Rijksuniversiteit Groningen en de Researchcode van het Universitair Medisch Centrum Groningen.

Commissie Wetenschappelijke Integriteit

De universiteit heeft een speciale Commissie Wetenschappelijke Integriteit in het leven geroepen. Deze doet onderzoek wanneer schendingen van de wetenschappelijke integriteit worden vermoed, zoals vervalsing, plagiaat of de schending van rechten. De voorzitter van deze commissie is mr. R.B.M. (Rob) Keurentjes en mr. S.R. (Bas) van Dijk is de secretaris.

Dierproevenbeleid

Dierproeven zijn op dit moment noodzakelijk voor wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld voor het ontwikkelen van medicijnen. Tegelijkertijd erkent de Rijksuniversiteit Groningen dat dieren een intrinsieke waarde hebben. Om die reden moeten onderzoekers van de RUG en het UMCG ook rekening houden met de belangen van dieren, en niet alleen met die van de mens en de wetenschap.

Bij een belangenconflict tussen mens en dier moet een ethisch verantwoorde afweging worden gemaakt. Voordat ze van start gaan moeten alle onderzoeken waarin proefdieren worden gebruikt aan de Dierexperimentencommissie worden voorgelegd ter goedkeuring. Proefdierdeskundigen van de RUG en inspecteurs van de Voedsel- en Warenautoriteit controleren vervolgens het verloop van het onderzoek met proefdieren en zien erop toe dat onderzoekers en docenten de Wet op de dierproeven naleven.

Daarnaast onderschrijft de RUG de Code Openheid Dierproeven. Hiermee komt de RUG tegemoet aan de maatschappelijke behoefte aan meer openheid over de inzet van proefdieren in wetenschappelijk onderzoek.

Jaarverslagen Dierexperimenteel onderzoek

• Jaarverslag