Modular evaluation method subsurface activities: Analyzing the spatial coordination of the subsurface in the Netherlands from a social acceptance perspective.

Nederland moet strategisch kijken naar gebruik van de ondergrond

Nederland, het land waar elke vierkante centimeter is vastgelegd in ruimtelijke visies en bestemmingsplannen, heeft een nieuwe uitdaging op zich genomen: de ondergrond moet geordend worden. Deels als reactie op incidenten en deels om duurzaam, efficiënt en veilig gebruik te vergroten. De rijksoverheid, provincie en gemeenten hebben deze uitdaging opgepakt. Helaas vaak met hetzelfde resultaat: in de weerbarstige praktijk is de toegevoegde waarde beperkt. Daarin is maatwerk noodzakelijk.

Met zijn promotieonderzoek laat Herman van Os zien dat de ondergrond uniek is in de zin dat zij zich niet laat ordenen, zoals we dat bovengronds gewend zijn. Met name haar onzekerheden en de fysische eigenschappen vragen om een andere aanpak. Dus niet de ondergrond ordenen maar het gebruik ervan ordenen. Hierbij moet breder gekeken worden dan naar de huidige economische, technische en veiligheidsaspecten.

Van Os pleit er daarom voor om een verbreding door strategische en sociale aspecten nadrukkelijk mee te nemen in de afweging. Hiervoor gebruikt hij de methode van de ‘driehoek van sociale acceptatie’, waarin de verschillende partijen en hun rollen leidend zijn in de manier waarop de afweging plaats vindt. Dit is meteen ook de grootste meerwaarde van zijn ontwikkelde afwegingsmethode, de zogenaamde Modular Evaluation Method Subsurface Activities. Hierbij worden de vele aspecten die van belang zijn bij het afwegen van ondergrondse activiteiten in logische stapjes onderverdeeld, zodat het “appels en peren” vergelijken zoveel mogelijk wordt beperkt. Op deze manier sluit de afweging beter aan op de belevingswereld van de verschillende betrokkenen en dan met name met die van omwonenden.

De verschillende uitgewerkte recente casussen leiden tot de conclusie dat het uitblijven van een duidelijke gedeelde concrete beleidsopgave de realisatie van de veelal genoemde ambitie om de ondergrond duurzaam, efficiency en veilig te gebruiken doet stagneren. Het is daarom essentieel om te komen tot een strategisch kader voor de diepe ondergrond in Nederland, waar het effect van een keuze voor een mijnbouwactiviteit, zelfs die van “nee” zeggen, herleidbaar inzichtelijk wordt gemaakt.

Het promotieonderzoek van Herman van Os vond plaats bij de afdeling Geo-Energy van het onderzoekinstituut ESRIG - Energy and Sustainability Research Institute Groningen met financiering door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Hij is nu eigenaar van het adviesbedrijf van Os Geo-Policy Consultancy. 

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/b2aaf394-155f-429d-8549-27664de2cb5c