Internationale samenwerking diepgeworteld in ons DNA

De wereld verandert razendsnel. Hoe moeten universiteiten samenwerken in deze turbulente tijden? Deze vraag stond centraal tijdens het Strategic Partner Forum dat plaatsvond tijdens de lustrumweek van de Rijksuniversiteit Groningen. Tijdens het evenement hielden collegevoorzitter Jouke de Vries en keynote spreker Ben Feringa een vurig pleidooi voor internationale samenwerking.

Het evenement in het House of Connections was onderdeel van het Strategic Partner Forum: Making Connections in a Dynamic World. Dertig internationale partners van de Rijksuniversiteit Groningen, uit Noordwest-Duitsland, Europa, Azië-Pacific, Latijns-Amerika en Afrika, waren uitgenodigd. Collegevoorzitter De Vries verwelkomde de gasten in het voormalige warenhuis aan de Grote Markt, waar student, onderzoeker, netwerk en burger samen kunnen komen om van elkaar te leren en elkaar te inspireren. In zijn speech refereerde De Vries meermaals aan de turbulente tijden waarin universiteiten, en universiteitsbestuurders, zich begeven.

Volgens De Vries denken alle generaties in een unieke tijd te leven. De huidige generatie is daarop geen uitzondering. De machtsbalans in de wereld verschuift zienderogen. Dit leidt tot nieuwe perspectieven, wat zich op universiteiten vertaalt in activisme onder zowel medewerkers als studenten. Ook technologie zorgt voor snelle, ontwrichtende verandering. Tot slot is het politieke landschap in Nederland en andere delen van de wereld sterk veranderd. Maar, zo verzekerde de collegevoorzitter, de Rijksuniversiteit Groningen blijft een internationale universiteit. ‘Internationale samenwerking is al 410 jaar diepgeworteld in het DNA van onze universiteit.’

Wetenschappelijk avontuur

Niet voor niets luidde het thema van de bijeenkomst ‘Making Connections’. Bij chemie, het vakgebied van keynote-spreker Feringa, draait het eveneens om het maken van verbindingen. Feringa, Nobelprijswinnaar en hoogleraar organische chemie, hield een betoog voor internationale samenwerking en interdisciplinariteit. Daarnaast benadrukte hij het belang van serendipiteit, oftewel iets vinden als wetenschapper waar je niet direct naar zocht. Feringa wees op de techniek voor mobiele telefoons, die ruim vijftig jaar eerder werd ontdekt tijdens fundamenteel onderzoek. Niemand wist op dat moment over de latere toepassingen. Hij voegde er een quote van de Britse filosoof Francis Bacon aan toe: ‘They are ill discoverers that think there is no land, when they can see nothing but sea.'

In zijn eigen carrière stond internationale samenwerking en interdisciplinariteit hoog in het vaandel, vertelde de Groningse hoogleraar. Zijn onderzoek bevond zich dikwijls op het kruisvlak van verschillende vakgebieden, waaronder chemie, geneeskunde en biologie. Daar voegde Feringa de samenwerking met de industrie aan toe. Ook toonde hij een veelzeggende foto, gemaakt door toenmalig rector Elmer Sterken vlak na de bekendmaking van de Nobelprijs in 2016. De foto laat een grote diversiteit zien met studenten, promovendi en onderzoekers vanuit de hele wereld, met Feringa in het midden. Wetenschap houdt niet op bij de grens, wilde de Nobelprijswinnaar maar zeggen.

Internationale partners

Na de keynote-speech gingen de aanwezigen in groepen aan de slag met als uitgangspunt ‘responding to societal challenges through interdisciplinarity’. Na een plenaire introductie door rector Jacquelien Scherpen, werden de rondetafelgesprekken geleid door de vier Schools for Science & Society van de RUG. Ook was er aan het einde van de middag een bijeenkomst over academisch leiderschap, met als uitgangspunt verantwoorde internationalisering in tijden van geopolitieke veranderingen. Deze sessie werd geleid door RUG-hoogleraren Harry Garretsen en Janka Stoker van het expertisecentrum In the LEAD (Leadership, Evidence, Advice & Data).

Met de tweedaagse bijeenkomst wilde de RUG haar 410-jarige jubileum met de belangrijkste internationale partners vieren, vertelt Susan Garthaus (Policy Advisor Internationalisation). Tegelijkertijd was er voor de verschillende internationale partners een op maat gesneden programma, waarbij ze bijvoorbeeld de faculteiten konden bezoeken. ‘Tijdens het programma deelden universitaire leiders ervaringen over het managen van hun instellingen in de dynamische tijden waarin we leven. Ze gaven best practices en identificeerden gebieden voor toekomstige samenwerking. Er werd onder andere gesproken over PhD-samenwerking, joint/double degrees, kennisveiligheid en mensenrechten. De bijeenkomst bood een uitstekende gelegenheid om met elkaar van gedachten te wisselen.’