De ingrediënten voor actief leren volgens Maja Babić: autonomie voor de student, samenwerking met medestudenten en zo weinig mogelijk bemoeienis van de docent.

In New Ways of Teaching vertellen docenten over hun innovatieve, creatieve en effectieve onderwijsinitiatieven. Van ongewone lesvormen tot nieuwe technologieën, alles komt aan bod. Hoe zijn deze ideeën ontstaan en wat is de impact ervan op studenten? Deze maand: actief leren door samenwerkend schrijven.

Samenwerkingsprojecten zijn op zijn zachtst gezegd niet de activiteiten waar studenten meteen warm voor lopen. Maja Babić, universitair docent Geschiedenis en theorie van architectuur en stedenbouw, heeft een manier gevonden om het wat aantrekkelijker te maken. Via het groep-ontmoet-individu-project - een naam die nog in wording is - worden studenten aangemoedigd om samen met hun medestudenten een essay te schrijven over een zelfgekozen onderwerp dat hen aanspreekt.

Het schrijven van essays nieuw leven inblazen

‘De achtergrond van het project stamt uit mijn eigen studententijd. Ik vond het nogal vervelend en saai om alleen te werken en ik wilde voorkomen dat de leerlingen in mijn klas dezelfde ervaring zouden hebben. Ik geloof er heilig in dat we het beste leren door interactie met medestudenten en onder de (enigszins ontspannen) begeleiding van de docent.’

Dingen anders doen

‘Afhankelijk van de klas die ik doceer, of het eerste of tweedejaars bachelorstudenten of masterstudenten zijn, verandert de complexiteit van de opdracht. Toch blijven de basisregels hetzelfde: studenten moeten samenwerken aan een zelfgekozen onderwerp (een stad of een architectonisch object) in een groep van 4 of 5 personen. Ze moeten een onderzoeksprogramma ontwikkelen voor hun onderwerp, taken onderling verdelen en dan individueel hun eigen stukken van de opdracht schrijven terwijl ze er tegelijkertijd voor zorgen dat dit een samenhangend einddocument oplevert.

Door deze aanpak wordt het project opgedeeld in kleinere stukken waardoor het behapbaarder wordt, terwijl het tegelijkertijd de onderlinge betrokkenheid stimuleert. Uiteindelijk krijgt zowel de groep als het individu een cijfer, wat ervoor zorgt dat degenen die wellicht iets beter hun best doen niet de dupe worden van degenen die minder gemotiveerd zijn.’

Afgestemd op de wensen van studenten

‘Omdat de opdracht verschillende thema’s omvat waaruit studenten kunnen kiezen, is het voor iedereen mogelijk om onderwerpen te kiezen die voor hen het beste werken: sommigen zullen een bepaald architectonisch object onder de loep nemen, terwijl anderen zich zullen verdiepen in het beroep van architect en weer anderen het verband tussen de politiek en de openbare ruimte zullen verkennen — voor ieder wat wils dus.

Vaak draaien de opdrachten om het maken van een analyse van een bepaalde bouwstijl in een niet-Europese stad (Art Nouveau in Buenos Aires is bijvoorbeeld een typisch thema voor eerstejaars) of het doen van een onderzoek naar een ingrijpende gebeurtenis in de stedelijke omgeving (zoals de bouw van de Berlijnse muur of de demonstraties in Istanbul).

Het eindresultaat is dat de studenten meer leren over het onderwerp in kwestie: ze doen al het onderzoek en de analyse van verschillende steden en gebeurtenissen, hun schrijf- en presentatievaardigheden worden getraind en ze leren om samen te werken. Hoewel dit laatste niet altijd per se leuk is, maar vaak juist wel, blijft het een noodzakelijke vaardigheid om te ontwikkelen.’

Niet voor iedereen

‘De feedback die ik tot nu toe heb gekregen is overwegend positief. De studenten gaven aan dat ze de mogelijkheid om creatief om te gaan met hun opdracht en om samen te werken met studiegenoten die dezelfde interesses hebben erg op prijs stellen. Bij eerdere versies van dit project kreeg ik commentaar. Dit was eerder wat ongestructureerd, maar na het toevoegen van meer gedetailleerde instructies lijkt het goed te gaan. De studenten verdelen hun taken onderling en dat verloopt vrij goed. In het zeldzame geval dat ze er niet uitkwamen, was ik er om ze te helpen. Over het algemeen weten ze echter heel goed wat ze wel willen doen en wat ze niet interesseert. Dat betekent dat mijn rol in het project heel minimaal is, maar ik ben er ter ondersteuning.

Deze aanpak is misschien niet voor iedereen geschikt en dat is ook niet erg. Het is een toetsvorm die in één klas wordt gebruikt. Het biedt een andere kijk op onderzoek.’

De vruchten plukken

‘Als docent heb ik ook baat bij het project: Ik zie hoe de hersenen van studenten werken, hoe ze architectuur waarnemen, hoe ze tot andere conclusies komen als ze samenwerken en hoe ze het werk onderling verdelen op basis van hun voorkeuren. Het is altijd leuk om getuige te zijn van creativiteit en sommige opdrachten waren absoluut geniaal qua ontwikkeling en presentatie. Ik kan me nog een groep herinneren die hun onderzoeksproject hadden gebaseerd op de muziek van de Puerto Ricaanse rapper Bad Bunny en zijn commentaar op sociaaleconomische kwesties die te maken hadden met de immigratie en kolonisatie van het eiland door rijke Amerikanen. Dat was echt heel leuk.'

Wat dit project de studenten oplevert, is dat ze leren werken in groepsverband (soms zelfs met vrienden), waardoor ze in aanraking komen met verschillende perspectieven. Ze worden uitgedaagd door hun studiegenoten, maar alles gebeurt in een veilige omgeving. Of ze komen erachter dat dit geen geschikte manier van onderzoek doen is voor hen en hoe ze daar vervolgens mee om moeten gaan ;)

Meer informatie

• Maja Babić
• Lees de andere edities van New Ways of Teaching