Impact: Omgaan met ‘veelklagers’ in het advocatentuchtrecht

De komende weken introduceren de genomineerden voor de Ben Feringa Impact Award 2023 zichzelf en hun impactvolle onderzoek of project. Deze week: Nine van den Wijngaard, genomineerd in de categorie student voor haar scriptie, 'Klagen over advocaten als bezigheidstherapie. Een onderzoek naar juridische mogelijkheden die de deken heeft om op te treden tegen veelklagers in het advocatentuchtrecht.'

Wie ben je?

Mijn naam is Nine van den Wijngaard. Ik ben geboren en opgegroeid op Texel, waarna ik voor mijn studie naar Groningen ben verhuisd. Sinds september 2022 woon ik in Den Haag, omdat ik als wetgevingsjurist i.o. werkzaam ben bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Daarnaast volg ik de postacademische Master of Legislation aan de Academie voor Wetgeving.

Van welke faculteit?

Ik heb de master Staats- en Bestuursrecht gevolgd aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid. Daarvoor heb ik ook Midden-Oostenstudies gestudeerd aan de Faculteit der Letteren.

Kun je kort uitleggen wat het onderzoek inhoudt?

Mijn onderzoek gaat over het omgaan met ‘veelklagers’ in het advocatentuchtrecht. De dekens van de lokale Orde van Advocaten handelen ieder jaar een groot aantal klachten af. Natuurlijk is het belangrijk dat klagers de mogelijkheid hebben om klachten naar voren te brengen. Met het tuchtrecht wordt namelijk het algemeen belang gediend: het vertrouwen dat burgers hebben in de kwaliteit en integriteit van advocaten waarmee zij in aanraking komen. Deze opvatting over wat het doel van het tuchtrecht is, werkt door in de laagdrempelige aard van de klachtprocedure.
Een gevolg daarvan is dat een deel van de klachten die worden ingediend afkomstig is van een kleine groep klagers met problematisch klaaggedrag: de veelklagers. Ik heb onderzoek gedaan naar de juridische mogelijkheden die de dekens hebben om op te treden tegen deze klagers. Het kader van mijn onderzoek is de Advocatenwet, het doel en de aard van de tuchtprocedure en de rol van de deken. Uiteindelijk heb ik een groot aantal opties onderzocht, en daar zijn aanbevelingen uit voortgekomen. Verder heb ik gereflecteerd op de vraag: ‘Hoe kan het nu dat het zo lastig is om op te treden tegen die veelklagers?’

Wat maakt het onderzoek impactvol en hoe helpt het de maatschappij?

Met dit onderzoek heb ik aanbevelingen gedaan die zijn gericht op het indammen van het beslag dat veelklagers op de dekens leggen, zonder de andere klagers tekort te doen. Zo heb ik praktische do’s en dont’s opgenomen hoe om te gaan met deze lastige groep klagers. Tegelijkertijd heb ik verdieping aangebracht door onderzoek te doen naar de achtergrond van wetsbepalingen en -systematiek om beter gebruik te kunnen maken van de mogelijkheden die de Advocatenwet (reeds) biedt om op te treden tegen de veelklagers. De komende tijd wordt de Advocatenwet namelijk gewijzigd, waardoor de Orde van Advocaten wensen aan het ministerie van Justitie en Veiligheid kan doorgeven over de klachtbehandeling. Het doel is om tijd en kosten te besparen, en het draagvlak voor het tuchtrecht onder advocaten te vergroten. Overigens kan dit onderzoek ook in een bredere context worden geplaatst; ook in andere tuchtrechtstelsels komen veelklagers voor, en er zijn ook andere procedures waarin particuliere klagers of verzoekers het recht verstoren met het indienen van een veelheid aan klachten of verzoeken.  

Wat was de persoonlijke motivatie voor het onderzoek, en wat heb je geleerd?

Toen ik mijn masterscriptie mocht schrijven wist ik zeker dat ik graag iets ‘in opdracht’ wilde onderzoeken, waardoor mijn onderzoek nuttig zou zijn voor de maatschappij en niet direct onderin de la zou belanden. Mijn scriptiebegeleider, Rianne Herregodts, is specialist in het tuchtrecht. Op verzoek van Eef van de Wiel, de voorzitter van het dekenberaad en deken in Noord-Nederland, heeft Rianne Herregodts mij benaderd met het probleem dat de dekens ondervinden door veelklagers. Ik was meteen enthousiast om hier onderzoek naar te doen, ook al was het ook best een uitdaging. Ik wist namelijk helemaal niks over dit onderwerp toen ik eraan begon, omdat het tuchtrecht geen deel uitmaakt van het onderwijscurriculum. In een relatief kort tijdsbestek heb ik me volledig in de materie verdiept en in de praktijk meegekeken, teneinde aanbevelingen te formuleren die rechtvaardig zijn voor de klager en tegelijkertijd het recht werkbaar houden. Ik heb geleerd vanuit een probleem in de praktijk concrete oplossingen en aanbevelingen te bedenken die, waar mogelijk, direct toepasbaar en nuttig zijn voor de beroepspraktijk. Dat heeft me ook enthousiast gemaakt over het vak dat ik nu leer: wetgeving schrijven.  

Overzicht genomineerde Ben Feringa Impact Award 2023