De G20 en Nederland: pleidooi voor langeretermijndenken

Premier Mark Rutte reist volgende week af naar de G20-top in Indonesië. Internationale kopstukken en regeringen komen daar namens de burgers van de grootste en machtigste hogere middeninkomenslanden bijeen op Bali. Deze topconferenties en de media-aandacht eromheen worden vaak gedomineerd door de bespreking van belangrijke wereldcrises die onmiddellijke aandacht vereisen, zoals de tragische en aanhoudende oorlog die Rusland in Oekraïne voert.

Het is belangrijk dat er op de G20-top niet alleen door onze leiders over crises wordt gesproken, maar dat er ook kritisch wordt gekeken naar wereldwijde uitdagingen op langere termijn. Zo doet het Indonesische voorzitterschap van de G20 een beroep op de wereldgemeenschap om het eens te worden over de uitdagingen en de noodzaak van gezamenlijk optreden in drie belangrijke sectoren: een wereldwijde inrichting van de gezondheidszorg, de transitie naar duurzame energie en de digitale transformatie van onze samenlevingen. De Indonesische regering roept op tot ‘meer democratische en representatieve samenwerking’ om vooruitgang op deze agenda te boeken.

Terwijl de leiders van de G20-landen over deze kwesties praten, is het ook belangrijk dat burgers en maatschappelijke organisaties deze gelegenheid aangrijpen om met elkaar in gesprek te gaan en betrokkenheid te tonen. Universiteiten wereldwijd hebben een geheel eigen verantwoordelijkheid om bij te dragen aan het langeretermijndenken binnen onze samenlevingen, bij te dragen aan een succesvolle aanpak van wereldwijde uitdagingen en tegemoet te komen aan de behoeften van onze burgers, ook de meest kwetsbaren. Universiteiten wereldwijd zijn van oudsher georganiseerd in vakgebieden en faculteiten die de wetenschappen, de sociale wetenschappen en de geesteswetenschappen omvatten, en de uitwisseling van wetenschappelijke ideeën en publicaties vormt een belangrijk aspect van internationale wetenschappelijke vooruitgang. Er is echter steeds meer behoefte aan een interdisciplinaire aanpak en maatschappelijke betrokkenheid om meer maatschappelijke impact te creëren en zo de grote maatschappelijke uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Zo hebben we bij de Rijksuniversiteit Groningen vier nieuwe scholen opgericht rondom actuele thema’s die verband houden met de maatschappelijke uitdagingen: energie en klimaat, volksgezondheid, digitalisering en kunstmatige intelligentie, en duurzaamheid en circulaire economie.

Het feit dat de G20 dit jaar wordt georganiseerd door Indonesië en president Jokowi, is voor Nederland van groot belang. Nederland heeft historisch gezien immers een bijzondere relatie met Indonesië. Maar het moderne, hedendaagse Indonesië is ook een snel groeiende economie en samenleving met al enkele tientallen jaren een democratisch bestuur, en heeft zich ontwikkeld tot leider in Zuidoost-Azië, de ASEAN-regio en wereldwijd. Voor Nederland en Europa wordt Zuidoost-Azië steeds belangrijker met het oog op de toenemende multipolariteit van het internationale stelsel en de opkomst van China. De toekomst van een onafhankelijke, vreedzame en welvarende regio die toewerkt naar de economische en maatschappelijke doelstellingen die zijn vastgelegd in de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) als onderdeel van de Global Goals 2030-agenda, is afhankelijk van de autonomie van Zuidoost-Azië, aangezien zij de invloed van wereldmachten als China, de Verenigde Staten en de Europese Unie in evenwicht houdt.

Tijdens mijn reis, de afgelopen tien dagen, met een delegatie wetenschappers van mijn universiteit naar Indonesië, Singapore en Japan, heb ik niet alleen met regeringen en wetenschappers van universiteiten in deze gastlanden gesproken, maar ook met burgers en groepen uit de samenleving. Graag wil ik de bijzondere ervaringen die ik heb opgedaan tijdens mijn bezoek aan een wijk in Yogyakarta op Java, Indonesië, met u delen. We waren daar uitgenodigd door plaatselijke bestuurders en de Gadjah Mada Universiteit - onze partneruniversiteit waarmee we al tientallen jaren op een prettige manier samenwerken - die vanaf de campus een project voor maatschappelijke betrokkenheid runt voor een nabijgelegen woonwijk. Ik was zeer onder de indruk over hoe de gemeenschap samenwerkt op het gebied van onderwijs en sport, het behoud van de lokale rivier en de levering van drinkwater aan gezinswoningen. Ik heb de River School bezocht, alwaar ik door de leerkrachten en lokale leiders aan de kinderen werd voorgesteld. Terwijl we op het schoolplein met deze kinderen aan het voetballen waren, voelde ik me geïnspireerd door de opgewekte manier waarop ze ons hadden verwelkomd. Na een wandelingetje in de omgeving van de school kregen we thee aangeboden van een lokale bewoner en vertelden de lokale leiders en vrijwilligers- studenten van de UGM ons over hun waterprojecten, waarbij schoon drinkwater vanuit een bron via een leiding naar huishoudens in de woonwijk wordt gedistribueerd en waarbij de rivier wordt beschermd met door de UGM ontworpen sanitaire systemen. We waren zeer onder de indruk van de kinderen en hun ouders, de lokale leiders en de vrijwilligers- studenten die met onze partner UGM deelnamen aan het project voor maatschappelijke betrokkenheid.

Deze ervaring van onze delegatie uit Groningen is een voorbeeld van het wederzijdse leerproces dat tijdens dit soort bezoeken kan ontstaan. Ik heb besloten dieper na te denken over manieren waarop we projecten voor maatschappelijke betrokkenheid op wereld- en lokaal niveau kunnen integreren in ons curriculum bij de Rijksuniversiteit Groningen. Zo kunnen we de huidige betrokkenheid van onze Aletta Jacobs School of Public Health in Oost-Groningen en de wijkprojecten van onze Campus Fryslan in Leeuwarden wellicht uitbreiden om meer studenten bij deze gemeenschapsprogramma’s te betrekken. Dit sluit aan bij onze strategie waarbij we de universiteiten van het noorden met elkaar willen verbinden en bij onze nauwe betrokkenheid bij de burgers van de provincies Groningen, Fryslan en Drenthe, terwijl we Noord-Nederland willen verbinden met de wereldgemeenschap. We willen zowel lokaal als globaal denken en handelen.

Onze leiders komen binnenkort bijeen op de G20-top. Voor de burgers en belangrijke maatschappelijke instellingen zoals universiteiten in Nederland is dit een gelegenheid om meer na te denken over de unieke rol die Nederland internationaal kan spelen bij belangrijke wereldwijde uitdagingen die op deze G20 centraal staan, zoals wereldwijde gezondheidszorg, klimaatverandering, de energietransitie en digitalisering, alsmede de SDG’s en de Global Goals 2030 – waaronder de aanpak van armoede, voedselzekerheid, goed onderwijs, toegang tot gezondheidszorg, schoon water en sanitaire voorzieningen, milieubescherming en het verminderen van sekse- en inkomensongelijkheid. Een kritieke SDG voor het welslagen van alle SDG’s is de laatste, SDG 17 ‘Partnerschap om doelstellingen te bereiken’. De Rijksuniversiteit Groningen en onze wetenschappers en studenten zijn er klaar voor om, samen met andere universiteiten in Nederland en wereldwijd, bij te dragen aan het langeretermijndenken, de reflectie en de actie die nodig zijn om de belangrijke wereldwijde uitdagingen waarmee we allemaal te maken hebben, het hoofd te bieden.

__________

Prof. Jouke de Vries, sinds 2018 voorzitter van het College van Bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen, en Prof. Ronald Holzhacker, hoogleraar, Rijksuniversiteit Groningen, Spatial Planning and International Relations.